Berberyna znana jest w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej od wieków, i w dawnych czasach wykorzystywana była głównie do leczenia biegunki, przy zapaleniach jamy ustnej i wątroby. Na tę chwilę suplementacja berberyną jest wykorzystywana powszechnie w innych, licznych schorzeniach, a jej skuteczność i mechanizmy działania niejednokrotnie przypominają konwencjonalne leki. Co to jest berberyna i jakie ma właściwości?
Co to jest berberyna?
Berberyna to alkaloid, który występuje naturalnie w niektórych roślinach, szczególnie w berberysie pospolitym. Pozyskiwana jest również z roślin należących do rodzin: Annonaceae, Menispermaceae, Papaveraceae, Rutaceae i Ranunculaceae, np. gorzknika kanadyjskiego, cynowodu chińskiego i mahonii pospolitej.
Berberyna, mówiąc dokładniej jest alkaloidem izochinolinowym z grupy protoberberyn, który powstaje w procesie biosyntezy z prekursorów, takich jak tyrozyna i fenyloalanina.
Uznawana jest za jedną z cenniejszych substancji wykorzystywanych w suplementach diety, które mogą pozytywnie działać w chorobach, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy otyłość.
Zastosowanie berberyny w medycynie tradycyjnej
Berberyna wykazywała szerokie zastosowanie w medycynie tradycyjnej, szczególnie w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej. Rośliny będące źródłem berberyny, takie jak berberys, były polecane jako naturalne leki w różnych przypadkach zdrowotnych.
Berberys i inne rośliny będące źródłem berberyny polecane były w przypadku:
-
problemów trawiennych, niestrawności,
-
stanów zapalnych, np. jelit,
-
w infekcjach dróg moczowych.
-
Ponadto berberynie przypisywano właściwości przeciwbakteryjne.
Korzyści zdrowotne berberyny
Berberyna wykazuje cenne właściwości zdrowotne, polecana jest głównie w leczeniu dwóch rodzajów chorób: chorób układu krążenia i cukrzycy. Poza chorobami serca, cukrzycą i otyłością berberyna znajduje zastosowanie w leczeniu niealkoholowego stłuszczenia wątroby, PCOS oraz chorób neurodegeneracyjnych.
Produkt UNS Berberyna + BioPerine zawiera ekstrakt z kory berberysu oraz piperynę, co podkreśla skuteczność suplementacji w poprawie ogólnego stanu zdrowia.
Warto pamiętać, że zachowanie dobrego stanu zdrowia wymaga zrównoważonego odżywiania oraz zdrowego stylu życia. Suplementy diety mogą wspierać ten proces, ale nie mogą zastąpić zróżnicowanej diety.
Berberyna w cukrzycy
Berberyna posiada właściwości hipoglikemizujące, dzięki czemu może przynosić pozytywne efekty w leczeniu insulinooporności oraz cukrzycy – szczególnie typu 2. W obu schorzeniach następuje spadek wrażliwości tkanek na działanie insuliny, której głównym zadaniem jest dystrybucja glukozy z krwiobiegu do wnętrza komórek.
Przy zaburzonym działaniu receptorów insuliny hormon ten nie może spełnić swojego zadania, co finalnie skutkuje wysokim poziomem cukru oraz stale rosnącym poziomem samej insuliny.
Berberyna pomaga w stymulowaniu wychwytu glukozy w mięśniach, wątrobie i tkance tłuszczowej oraz hamowaniu glukoneogenezy w wątrobie (proces przekształcania niecukrowych substratów np. aminokwasów w cząsteczki glukozy), co jest korzystne w leczeniu insulinooporności czy cukrzycy typu II.
Podobny mechanizm wykazuje metformina – lek powszechnie stosowany w leczeniu wspomnianych schorzeń, którego przyjmowanie często wiąże się z występowaniem licznych i nasilonych efektów ubocznych.
UNS Berberyna + Bioperine to suplement diety zawierający ekstrakt z korzenia berberysu, który wspomaga obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz zwalcza insulinooporność i cukrzycę typu 2.
Nie należy przekraczać zalecanej porcji.
Berberyna w chorobach serca
Berberyna może być również wykorzystywana jako wsparcie terapii w zaburzeniach lipidowych, tj. zbyt wysokiego poziomu cholesterolu całkowitego i/lub podwyższonego poziomu LDL. Mechanizmem działania jest zmiana ekspresji wątrobowego LDLR czyli receptora, który wiążę się z lipoproteiną LDL.
W podobny sposób oddziaływają statyny – leki powszechnie wykorzystywane w leczeniu hipercholesterolemii i miażdżycy. W kontekście chorób sercowo – naczyniowych berberyna wykazuje również działanie hipotensyjne.
W meta analizie 27 badań wykazano, że leczenie nadciśnienia berberyną wraz ze zmianą stylu życia obniża poziom ciśnienia krwi bardziej niż sama zmiana stylu życia lub placebo.
Suplementacja berberyną może być również wykorzystywana w leczeniu lub profilaktyce miażdżycy. Wykazano, że berberyna może wspomagać pracę śródbłonka, którego dysfunkcja jest jednym z ważniejszych patomechanizmów występowania miażdżycy.
Berberyna dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym może zmniejszać aktywność reaktywnych form tlenu i tym samym zapobiegać uszkodzeniom śródbłonka i tworzeniu się blaszki miażdżycowej. Suplementy diety często zawierają również ekstrakt z pieprzu czarnego piper nigrum, który wspomaga przyswajanie berberyny, zwiększając jej skuteczność.
Berberyna a otyłość
Oprócz wcześniej wspomnianego wpływu na glukoneogenezę w wątrobie, berberyna może modulować różnorodność mikrobioty jelitowej i zmniejszać wchłanianie cholesterolu, a także hamować różnicowanie adipocytów (komórek tłuszczowych).
Wymienione procesy mogą potencjalnie zmniejszyć ryzyko otyłości lub wesprzeć redukcję masy ciała. Berberyna już wielokrotnie wykazywała się bardzo dobrą skutecznością w walce z tym trudnym procesem.
Berberyna a niepłodność
Z uwagi na coraz powszechniejsze problemy z PCOS i niepłodnością u kobiet, warto śledzić kwestie wpływu berberyny na efekt terapeutyczny w tych schorzeniach. Jedno z badań wykazało, że stosowanie berberyny i metforminy przed zapłodnieniem in vitro poprawiało wynik ciąży poprzez normalizację parametrów klinicznych, endokrynologicznych i metabolicznych u kobiet z PCOS.
Berberyna wykazywała wyraźny efekt i jej suplementacja wiązała się z większą liczbą żywych urodzeń oraz z mniejszym nasileniem skutków ubocznych w porównaniu do metforminy.
Berberyna a choroby wątroby
Suplementacja berberyną może pomóc w zmniejszaniu stłuszczenia wątroby, zostało to udokumentowane w badaniach na modelu zwierzęcym. Może nie tylko zmniejszać gromadzenie się trójglicerydów wewnątrz organu, ale również obniżać stan zapalny i spowalniać włóknienie.
Ekstrakt z owoców pieprzu czarnego, standaryzowany na piperynę, jest często dodawany do suplementów z berberyną, aby zwiększyć ich efektywność.
Oprócz wspomnianych korzyści zdrowotnych, berberyna wykazuje silne właściwości przeciwnowotworowe i antyoksydacyjne, które hamują degradację DNA w komórkach i opóźniają proces starzenia organizmu.
Wpływ berberyny na funkcje organizmu: zwiększa biodostępność składników aktywnych
Lecznicze działanie berberyny wynika z jej wpływu na funkcje organizmu, do siedmiu cennych z nich należą:
właściwości hipoglikemizujące,
-
hipotensyjne,
-
hipolipemizujące,
-
antyoksydacyjne,
-
przeciwnowotworowe.
Suplement diety z berberyną
Berberyna UNS jest dostępna w formie kapsułek roślinnych. W dostępnych na rynku suplementach diety można znaleźć chlorki i siarczany berberyny, które różnią się stopniem przyswajalności.
Chlorki berberyny charakteryzują się słabszym wchłanianiem składników odżywczych w przewodzie pokarmowym i szybkim metabolizmem, co ogranicza biodostępność składników aktywnych. Z kolei siarczany berberyny wykazują lepszą farmakokinetykę i dłuższy czas działania.
Warto zwrócić uwagę na suplementy diety wzbogacone o owoców pieprzu czarnego, które zwiększają biodostępność składników aktywnych.
Dzięki standaryzowanym ekstraktom berberyna jest lepiej przyswajalna, co przekłada się na jej skuteczność. Standaryzacja ekstraktów roślinnych oznacza gwarancję stałej ilości substancji czynnych, co jest kluczowe dla osiągnięcia oczekiwanych efektów.
Ze względu na bezpieczeństwo i skuteczność suplementacji, warto wybierać standaryzowane ekstrakty o wysokiej jakości, takie jak Berberyna Rebersa®, pozyskiwana z korzenia berberysu (Berberis Aristata).
Zastosowanie kapsułki celulozowej (hydroksypropylometyloceluloza) pozwala na ochronę składników ziołowych oraz biodostępność składników aktywnych bez konieczności użycia syntetycznych otoczek.
Nie ustalono jednoznacznych zaleceń dotyczących dawkowania berberyny, jednak w badaniach klinicznych najczęściej stosuje się wysokie dawki składników aktywnych, wynoszące 1000–1500 mg dziennie, podzielone na 2-3 porcje. Ze względu na stosunkowo krótki okres półtrwania berberyny w organizmie, zaleca się jej regularne przyjmowanie.
Każda porcja dzienna produktu powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb, jednak nie należy przekraczać zalecanej porcji, aby uniknąć skutków ubocznych, zwłaszcza w przypadku uczulenia na składniki produktu.
Dobrze dobrane suplementy diety, oprócz berberyny, mogą zawierać inne składniki ziołowe, które wspomagają skuteczność suplementacji. Warto zwrócić uwagę na ich skład, eliminując produkty zawierające zbędne dodatki i sztuczne barwniki.
Suplementy diety nie powinny być traktowane jako substytut zróżnicowanej diety, lecz jako uzupełnienie zdrowych nawyków. Zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia mają kluczowe znaczenie dla zachowania dobrego stanu zdrowia, a stosowanie suplementów powinno być elementem świadomej suplementacji, wspierającej organizm w sposób naturalny.
Efekty uboczne berberyny i przeciwwskazania w suplementach diety
Przeciwwskazania do suplementacji berberyną dotyczą:
-
osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. np. cukrzycą
-
osób z chorobami wątroby, np. żółtaczką
-
kobiet w ciąży i karmiących piersią
-
dzieci.
Z uwagi na hipoglikemizujące działanie berberyny osoby borykające się z hipoglikemią reaktywną lub przyjmujące leki hipoglikemizujące (np. metforminę) powinny zachować ostrożność przy suplementacji.
Stosowanie berberyny może znacznie obniżyć poziom cukru we krwi w ciągu dnia.
W przypadku żółtaczki berberyna może nasilać objawy, blokując wiązanie bilirubiny z albuminami i tym samym dalszy jej metabolizm w wątrobie. W przypadku uczulenia na składniki produktu, nie należy stosować berberyny.
Skutki uboczne berberyny dotyczą głównie objawów ze strony układu pokarmowego, do czterech z nich należą:
-
biegunki,
-
zaparcia,
-
wzdęcia,
-
ból brzucha.
W większości badań dolegliwości przewodu pokarmowego utrzymywały się tylko przez kilka pierwszych tygodni suplementacji.
Podsumowanie
Berberyna, choć od tysiącleci stosowana w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej, dopiero teraz zyskuje popularność w nowoczesnej medycynie konwencjonalnej. Dzięki swoim unikalnym właściwościom jest szeroko badanym składnikiem, który może przynieść korzyści zdrowotne w wielu obszarach.
Jej suplementacja wspomaga walkę z insulinoopornością, cukrzycą, nadciśnieniem oraz miażdżycą, a także może pomagać obniżyć poziom trójglicerydów i wspierać prawidłowy poziom cholesterolu, co czyni ją cennym składnikiem dla osób dbających o zdrowie układu krążenia.
Berberyna jest również istotnym składnikiem w suplementach ziołowych, które naturalnie wspierają organizm bez zbędnych dodatków. Aby jej działanie było skuteczne, warto wybierać standaryzowane ekstrakty o wysokiej biodostępności.
Priorytetem dla konsumenta powinna być nie tylko skuteczność, ale również bezpieczeństwo stosowania, dlatego warto zwracać uwagę na jakość surowca i skład preparatu.
Odpowiednio dobrana suplementacja może być wsparciem dla zdrowia, ale nie zastępuje zrównoważonego trybu życia i właściwej diety.
Bibliografia:
-
Wang H, Zhu C, Ying Y, Luo L, Huang D, Luo Z. Metformin and berberine, two versatile drugs in treatment of common metabolic diseases. Oncotarget. 2017;9(11):10135-10146. Published 2017 Sep 11. doi:10.18632/oncotarget.20807
-
Zhang H, Wei J, Xue R, Wu JD, Zhao W, Wang ZZ, Wang SK, Zhou ZX, Song DQ, Wang YM, Pan HN, Kong WJ, Jiang JD. Berberine lowers blood glucose in type 2 diabetes mellitus patients through increasing insulin receptor expression. Metabolism. 2010 Feb;59(2):285-92. doi: 10.1016/j.metabol.2009.07.029. Epub 2009 Oct 1. PMID: 19800084.
-
Kong W, Wei J, Abidi P, et al. Berberine is a novel cholesterol-lowering drug working through a unique mechanism distinct from statins. Nat Med. 2004;10:1344–1351.
-
Kong WJ, Wei J, Zuo ZY, et al. Combination of simvastatin with berberine improves the lipid-lowering efficacy. Metabolism. 2008;57:1029–1037.
-
Dai P, Wang J, Lin L, Zhang Y, Wang Z. Renoprotective effects of berberine as adjuvant therapy for hypertensive patients with type 2 diabetes mellitus: Evaluation via biochemical markers and color Doppler ultrasonography. Exp Ther Med. 2015 Sep;10(3):869-876. doi: 10.3892/etm.2015.2585. Epub 2015 Jun 22. PMID: 26622407; PMCID: PMC4533140.
-
Feng X, Sureda A, Jafari S, et al. Berberine in Cardiovascular and Metabolic Diseases: From Mechanisms to Therapeutics. Theranostics. 2019;9(7):1923-1951. Published 2019 Mar 16. doi:10.7150/thno.30787
-
Lan J, Zhao Y, Dong F, Yan Z, Zheng W, Fan J, Sun G. Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. J Ethnopharmacol. 2015 Feb 23;161:69-81. doi: 10.1016/j.jep.2014.09.049. Epub 2014 Dec 10. PMID: 25498346.
-
Ilyas Z, Perna S, Al-Thawadi S, Alalwan TA, Riva A, Petrangolini G, Gasparri C, Infantino V, Peroni G, Rondanelli M. The effect of Berberine on weight loss in order to prevent obesity: A systematic review. Biomed Pharmacother. 2020 Jul;127:110137. doi: 10.1016/j.biopha.2020.110137. Epub 2020 Apr 27. PMID: 32353823.
-
Firouzi S, Malekahmadi M, Ghayour-Mobarhan M, Ferns G, Rahimi HR. Barberry in the treatment of obesity and metabolic syndrome: possible mechanisms of action. Diabetes Metab Syndr Obes. 2018;11:699-705. Published 2018 Nov 8. doi:10.2147/DMSO.S181572
-
An Y, Sun Z, Zhang Y, Liu B, Guan Y, Lu M. The use of berberine for women with polycystic ovary syndrome undergoing IVF treatment. Clin Endocrinol (Oxf). 2014 Mar;80(3):425-31. doi: 10.1111/cen.12294. Epub 2013 Aug 9. PMID: 23869585.