UNS5 UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY: UNS5 KOD RABATOWY:
BLOG - ostatnie wpisy

Berberyna - zastosowanie i działanie, możliwe skutki uboczne berberyny

3638 Views

Berberyna znana jest w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej od wieków, i w dawnych czasach wykorzystywana była głównie do leczenia biegunki, przy zapaleniach jamy ustnej i wątroby. Na tę chwilę suplementacja berberyną jest wykorzystywana powszechnie w innych, licznych schorzeniach, a jej skuteczność i mechanizmy działania niejednokrotnie przypominają konwencjonalne leki. Co to jest berberyna i jakie ma właściwości?

Co to jest berberyna?

Berberyna to alkaloid, który występuje naturalnie w niektórych roślinach, szczególnie w berberysie pospolitym. Pozyskiwana jest również z roślin należących do rodzin: Annonaceae, Menispermaceae, Papaveraceae, Rutaceae i Ranunculaceae, np. gorzknika kanadyjskiego, cynowodu chińskiego i mahonii pospolitej. Berberyna, mówiąc dokładniej  jest alkaloidem izochinolinowym z grupy protoberberyn, który powstaje w procesie biosyntezy z prekursorów, takich jak tyrozyna i fenyloalanina. Uznawana jest za jedną z cenniejszych substancji wykorzystywanych w suplementach diety, które mogą pozytywnie działać w chorobach, takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy otyłość.

Zastosowanie berberyny w medycynie tradycyjnej

Berberyna wykazywała szerokie zastosowanie w medycynie tradycyjnej, szczególnie w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej. Rośliny będące źródłem berberyny, takie jak berberys, były polecane jako naturalne leki w różnych przypadkach zdrowotnych. Berberys i inne rośliny będące źródłem berberyny polecane były w przypadku:

  • problemów trawiennych, niestrawności, 
  • stanów zapalnych, np. jelit,
  • w infekcjach dróg moczowych. 
  • Ponadto berberynie przypisywano właściwości przeciwbakteryjne.

Korzyści zdrowotne berberyny

Berberyna wykazuje cenne właściwości zdrowotne, polecana jest głównie w leczeniu dwóch rodzajów chorób: chorób układu krążenia i cukrzycy. Poza chorobami serca, cukrzycą i otyłością berberyna znajduje zastosowanie w leczeniu niealkoholowego stłuszczenia wątroby, PCOS oraz chorób neurodegeneracyjnych.

Berberyna w cukrzycy 

Berberyna posiada właściwości hipoglikemizujące, dzięki czemu może przynosić pozytywne efekty w leczeniu insulinooporności oraz cukrzycy – szczególnie typu 2. W obu schorzeniach następuje spadek wrażliwości tkanek na działanie insuliny, której głównym zadaniem jest dystrybucja glukozy z krwiobiegu do wnętrza komórek. Przy zaburzonym działaniu receptorów insuliny hormon ten nie może spełnić swojego zadania, co finalnie skutkuje wysokim poziomem cukru oraz stale rosnącym poziomem samej insuliny. Berberyna pomaga w stymulowaniu wychwytu glukozy w mięśniach, wątrobie i tkance tłuszczowej oraz hamowaniu glukoneogenezy w wątrobie (proces przekształcania niecukrowych substratów np. aminokwasów w cząsteczki glukozy), co jest korzystne w leczeniu insulinooporności czy cukrzycy typu II. Podobny mechanizm wykazuje metformina – lek powszechnie stosowany w leczeniu wspomnianych schorzeń, którego przyjmowanie często wiąże się z występowaniem licznych i nasilonych efektów ubocznych. 

Berberyna w chorobach serca

Berberyna może być również wykorzystywana jako wsparcie terapii w zaburzeniach lipidowych, tj. zbyt wysokiego poziomu cholesterolu całkowitego i/lub podwyższonego poziomu LDL. Mechanizmem działania jest zmiana ekspresji wątrobowego LDLR czyli receptora, który wiążę się z lipoproteiną LDL. W podobny sposób oddziaływają statyny – leki powszechnie wykorzystywane w leczeniu hipercholesterolemii i miażdżycy. 

W kontekście chorób sercowo – naczyniowych berberyna wykazuje również działanie hipotensyjne. W meta analizie 27 badań wykazano, że leczenie nadciśnienia berberyną wraz ze zmianą stylu życia obniża poziom ciśnienia krwi bardziej niż sama zmiana stylu życia lub placebo. 

Suplementacja berberyną może być również wykorzystywana w leczeniu lub profilaktyce miażdżycy. Wykazano, że berberyna może wspomagać pracę śródbłonka, którego dysfunkcja jest jednym z ważniejszych patomechanizmów występowania miażdżycy. Berberyna dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym może zmniejszać aktywność reaktywnych form tlenu i tym samym zapobiegać uszkodzeniom śródbłonka i tworzeniu się blaszki miażdżycowej. 

Berberyna a otyłość

Oprócz wcześniej wspomnianego wpływu na glukoneogenezę w wątrobie, berberyna może modulować różnorodność mikrobioty jelitowej i zmniejszać wchłanianie cholesterolu, a także hamować różnicowanie adipocytów (komórek tłuszczowych). Wymienione procesy mogą potencjalnie zmniejszyć ryzyko otyłości lub wesprzeć redukcję masy ciała. 

Berberyna a niepłodność

Z uwagi na coraz powszechniejsze problemy z PCOS i niepłodnością u kobiet, warto śledzić kwestie wpływu berberyny na efekt terapeutyczny w tych schorzeniach. Jedno z badań wykazało, że stosowanie berberyny i metforminy przed zapłodnieniem in vitro poprawiało wynik ciąży poprzez normalizację parametrów klinicznych, endokrynologicznych i metabolicznych u kobiet z PCOS. Berberyna wykazywała wyraźny efekt i jej suplementacja wiązała się z większą liczbą żywych urodzeń oraz z mniejszym nasileniem skutków ubocznych w porównaniu do metforminy. 

Berberyna a choroby wątroby

Suplementacja berberyną może pomóc w zmniejszaniu stłuszczenia wątroby, zostało to udokumentowane w badaniach na modelu zwierzęcym. Może nie tylko zmniejszać gromadzenie się trójglicerydów wewnątrz organu, ale również obniżać stan zapalny i spowalniać włóknienie. 

Oprócz wspomnianych korzyści zdrowotnych, berberyna wykazuje silne właściwości przeciwnowotworowe i antyoksydacyjne, które hamują degradację DNA w komórkach i opóźniają proces starzenia organizmu. 

Wpływ berberyny na funkcje organizmu

Lecznicze działanie berberyny wynika z jej wpływu na funkcje organizmu, do siedmiu cennych z nich należą:

właściwości hipoglikemizujące,

  • hipotensyjne,
  • hipolipemizujące,
  • przeciwzapalne,
  • przeciwbakteryjne,
  • antyoksydacyjne,
  • przeciwnowotworowe.

Suplementy z berberyną

Berberyna dostępna jest głównie w postaci tabletek lub kapsułek. Powszechnie stosowane suplementy diety z berberyną zawierają chlorki oraz siarczany berberyny. Chlorki berberyny charakteryzują się słabym wchłanianiem w jelitach oraz szybkim metabolizmem w organizmie, co zmniejsza ich biodostępność po podaniu doustnym. Zdecydowanie lepszą farmakokinetyką charakteryzują się siarczany berberyny. 

Z uwagi na bezpieczeństwo i skuteczność suplementacji warto korzystać z ekstraktów z opatentowaną formułą Rebersa®. Berberyna Rebersa® to wysokiej jakości ekstrakt powstały na bazie korzeni Berberis Aristata z Indii. Ekstrakt ten charakteryzuje się nie tylko odpowiednią zawartością substancji czynnej, ale również wysokim bezpieczeństwem – jest badany na obecność szkodliwego tlenku etylenu, który czasem pojawia się w innych suplementach.

Na tę chwilę nie ustalono spójnych rekomendacji odnośnie stosowania berberyny. W większości badań wykorzystuje się dawki 1000 – 15000 mg/dzień , najczęściej dzielone na 2 lub 3 porcje. Okres półtrwania berberyny jest względnie krótki i trwa zaledwie kilka godzin, dlatego stosowne jest przyjmowanie mniejszych dawek wielokrotnie w ciągu dnia.

Efekty uboczne berberyny i przeciwwskazania

Przeciwwskazania do suplementacji berberyną dotyczą:

  • osób z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. np. cukrzycą
  • osób z chorobami wątroby, np. żółtaczką
  • kobiet w ciąży i karmiących piersią
  • dzieci.

Z uwagi na hipoglikemizujące działanie berberyny osoby borykające się z hipoglikemią reaktywną lub przyjmujące leki hipoglikemizujące (np. metforminę) powinny zachować ostrożność przy suplementacji. Stosowanie berberyny może znacznie obniżyć poziom cukru we krwi w ciągu dnia. W przypadku żółtaczki berberyna może nasilać objawy, blokując wiązanie bilirubiny z albuminami i tym samym dalszy jej metabolizm w wątrobie. 

Skutki uboczne berberyny dotyczą głównie objawów ze strony układu pokarmowego, do czterech z nich należą:

  • biegunki, 
  • zaparcia
  • wzdęcia,
  • ból brzucha. 

W większości badań dolegliwości przewodu pokarmowego utrzymywały się tylko przez kilka pierwszych tygodni suplementacji. 

Interakcje berberyny z innymi lekami i ziołami

Decydując się na suplementację berberyną należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Berberyna jest skutecznym suplementem diety, który może wchodzić w reakcje z innymi lekami, np. antybiotykami makrolidowymi i znacznie zmniejsza ich działanie terapeutyczne. W połączeniu ze statynami zwiększa ich kardiotoksyczność poprzez hamowanie kanałów potasowych.

Badania kliniczne i perspektywy przyszłościowe nad berberyną

Przeprowadzono szereg badań, które potwierdzają korzystne działanie berberyny na organizm człowieka. W jednym z nich wykazano, że suplementacja berberyną pomagała w normowaniu glikemii w ciągu dnia oraz w obniżaniu hemoglobiny glikowanej. Wyniki wykazały, że po 2 miesiącach suplementacji berberyną w dawce 1000 mg/dzień osiągnięto spadek hemoglobiny glikowanej o 18,1%, a porannej glikemii o 25,9% bez występowania skutków ubocznych. 

W innym z badań 32 pacjentów, którzy nie otrzymywali innych leków hipolipemizujących, przyjmowali berberynę w dawce 500 mg dwa razy dziennie przez 3 miesiące. Zaobserwowano u nich znaczne zmniejszenie poziomu LDL (25% mniej), triglicerydów (35% mniej) oraz cholesterolu całkowitego (29% mniej) po zakończeniu suplementacji.

Z kolei w badaniu trwającym 2 miesiące 63 pacjentów przyjmowało 2 razy po 500mg berberyny dziennie lub taką samą dawkę berberyny w połączeniu z simwastatyną w dawce 20 mg/dobę. W pierwszej grupie poziom LDL udało się obniżyć średnio o 23,8%. W grupie stosującej terapię łączoną poziom LDL spadł średnio o 31,8%. 

Dodatkowo jedno z badań nad berberyną u pacjentów z nadciśnieniem i cukrzycą typu 2 wykazało korzystny wpływ na tradycyjną farmakoterapię doprowadzając do znacznego spadku poziomu markerów biochemicznych uszkodzenia nerek, zmniejszenia stanu zapalnego oraz stresu oksydacyjnego. 

Niemniej potrzeba więcej rzetelnych badań, które dałyby więcej wiedzy na temat skuteczności suplementacji berberyną i jej zastosowaniu w leczeniu.

Podsumowanie

Berberyna, choć powszechnie znana w tradycyjnej medycynie chińskiej oraz ajurwedyjskiej od tysiącleci, dopiero teraz zyskuje popularność we współczesnej medycynie konwencjonalnej. To ciekawa substancja, która wykazuje szereg korzystnych oddziaływań. Dzięki temu jej suplementacja może wspierać walkę z licznymi schorzeniami, m.in. insulinoopornością, cukrzycą, nadciśnieniem czy miażdżycą. Priorytetem dla konsumenta powinna być wysoka jakość produktu oraz bezpieczeństwo jego stosowania. 

Bibliografia:

  1. Wang H, Zhu C, Ying Y, Luo L, Huang D, Luo Z. Metformin and berberine, two versatile drugs in treatment of common metabolic diseases. Oncotarget. 2017;9(11):10135-10146. Published 2017 Sep 11. doi:10.18632/oncotarget.20807
  2. Zhang H, Wei J, Xue R, Wu JD, Zhao W, Wang ZZ, Wang SK, Zhou ZX, Song DQ, Wang YM, Pan HN, Kong WJ, Jiang JD. Berberine lowers blood glucose in type 2 diabetes mellitus patients through increasing insulin receptor expression. Metabolism. 2010 Feb;59(2):285-92. doi: 10.1016/j.metabol.2009.07.029. Epub 2009 Oct 1. PMID: 19800084.
  3. Kong W, Wei J, Abidi P, et al. Berberine is a novel cholesterol-lowering drug working through a unique mechanism distinct from statins. Nat Med. 2004;10:1344–1351.
  4. Kong WJ, Wei J, Zuo ZY, et al. Combination of simvastatin with berberine improves the lipid-lowering efficacy. Metabolism. 2008;57:1029–1037.
  5. Dai P, Wang J, Lin L, Zhang Y, Wang Z. Renoprotective effects of berberine as adjuvant therapy for hypertensive patients with type 2 diabetes mellitus: Evaluation via biochemical markers and color Doppler ultrasonography. Exp Ther Med. 2015 Sep;10(3):869-876. doi: 10.3892/etm.2015.2585. Epub 2015 Jun 22. PMID: 26622407; PMCID: PMC4533140.
  6. Feng X, Sureda A, Jafari S, et al. Berberine in Cardiovascular and Metabolic Diseases: From Mechanisms to Therapeutics. Theranostics. 2019;9(7):1923-1951. Published 2019 Mar 16. doi:10.7150/thno.30787 
  7. Lan J, Zhao Y, Dong F, Yan Z, Zheng W, Fan J, Sun G. Meta-analysis of the effect and safety of berberine in the treatment of type 2 diabetes mellitus, hyperlipemia and hypertension. J Ethnopharmacol. 2015 Feb 23;161:69-81. doi: 10.1016/j.jep.2014.09.049. Epub 2014 Dec 10. PMID: 25498346.
  8. Ilyas Z, Perna S, Al-Thawadi S, Alalwan TA, Riva A, Petrangolini G, Gasparri C, Infantino V, Peroni G, Rondanelli M. The effect of Berberine on weight loss in order to prevent obesity: A systematic review. Biomed Pharmacother. 2020 Jul;127:110137. doi: 10.1016/j.biopha.2020.110137. Epub 2020 Apr 27. PMID: 32353823.
  9. Firouzi S, Malekahmadi M, Ghayour-Mobarhan M, Ferns G, Rahimi HR. Barberry in the treatment of obesity and metabolic syndrome: possible mechanisms of action. Diabetes Metab Syndr Obes. 2018;11:699-705. Published 2018 Nov 8. doi:10.2147/DMSO.S181572
  10. An Y, Sun Z, Zhang Y, Liu B, Guan Y, Lu M. The use of berberine for women with polycystic ovary syndrome undergoing IVF treatment. Clin Endocrinol (Oxf). 2014 Mar;80(3):425-31. doi: 10.1111/cen.12294. Epub 2013 Aug 9. PMID: 23869585.
W kategorii: SUPLEMENTACJA
Izabela Daniel-Kalicka

mgr Izabela Daniel-Kalicka - Absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Warszawie na kierunku dietetyka. Autorka książki "Zdrowe smaki BLW. Jak nakarmić całą rodzinę, nie spędzając dużo czasu w kuchni", a także propagatorka zdrowego podejścia do odżywiania. W przeszłości dietetyczka członków kadry narodowej w kick-boxingu, aktualnie stawiająca na specjalizację z zakresu żywienia niemowląt i małych dzieci. Uczestniczka wielu szkoleń i kursów z zakresu dietetyki klinicznej, sportowej i pediatrycznej. Więcej informacji znajdziesz na: www.zdrowe-smaki.pl, a także Instagramie: @zdrowe_smaki_blw.