Cholesterol LDL zwany potocznie „złym cholesterolem” może przyczyniać się do rozwoju wielu poważnych schorzeń. Jego podwyższony poziom zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy naczyń oraz choroby wieńcowej. Sprawdźmy zatem jaka jest norma cholesterolu LDL dla dorosłych i jak można zadbać o jego prawidłowe wartości.
Co to jest cholesterol LDL?
Choć cholesterol powszechnie funkcjonuje w świadomości społeczeństwa jako związek o negatywnym wpływie na zdrowie, którego np. w diecie należy unikać, w rzeczywistości jest on nam bardzo potrzebny. Jego rolą jest m.in. udział w syntezie hormonów, kwasów żółciowych czy witaminy D. Cholesterol jest też materiałem budulcowym błon komórkowych i wpływa na ich przepuszczalność.
Na cholesterol całkowity w ustroju składają się różne jego typy. Pierwszym rodzajem jest HDL cholesterol (ang. high-density lipoprotein) nazywany powszechnie „dobrym cholesterolem”, który składa się z lipoprotein o wysokiej gęstości.
Jego odpowiedni poziom koreluje z ochroną naczyń krwionośnych przed rozwojem chorób układu sercowo-naczyniowego, m.in. zapobiega odkładaniu się blaszki miażdżycowej. Cholesterol HDL odgrywa kluczową rolę w usuwaniu nadmiaru cholesterolu z naczyń krwionośnych, co jest istotne dla profilaktyki miażdżycy i zawału serca.
Drugim rodzajem jest cholesterol LDL (ang. low-density lipoprotein), który zyskał sobie miano „złego cholesterolu”. Składają się na niego lipoproteiny o niskiej gęstości, a jego podwyższony poziom od dawna uznawany jest za istotny czynnik ryzyka rozwoju dolegliwości układu krążenia. Za wysoki cholesterol LDL wiąże się z transportem cholesterolu z wątroby do komórek. Sprzyjać temu może m.in. niewłaściwa dieta, otyłość, ale także niektóre schorzenia, jak np. niedoczynność tarczycy czy dolegliwości ze strony wątroby.
Badanie cholesterolu LDL
Badanie cholesterolu LDL jest jednym z najważniejszych badań profilaktycznych, które każda dorosła osoba powinna wykonywać regularnie, najlepiej co najmniej raz w roku. Oznaczenie poziomu cholesterolu LDL jest kluczowym elementem oceny ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Cholesterol LDL, zwany potocznie „złym” cholesterolem, w większym stężeniu zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego.
Regularne badanie cholesterolu pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości i podjęcie odpowiednich działań, aby zapobiec poważnym schorzeniom. Badanie cholesterolu LDL można wykonać w każdym laboratorium diagnostycznym, a wynik jest zazwyczaj dostępny w ciągu jednego dnia roboczego.
Warto pamiętać, że regularne monitorowanie poziomu cholesterolu LDL jest kluczowe dla utrzymania zdrowia serca.
Poziom cholesterolu LDL – norma
Wiedząc już co to cholesterol LDL, przyjrzyjmy się jakie są jego normy. W zależności od laboratorium, mogą się one nieco różnić. Najczęściej spotykane normy cholesterolu LDL dla dorosłych wynoszą:
-
100 mg/dL ( 2.6 mmol/L) – prawidłowy cholesterol LDL, poziom optymalny;
-
100 – 129 mg/dL (2.63.34 mmol/L) – poziom powyżej optymalnego;
-
130 – 159 mg/dL (3.36 – 4.13 mmol/L) – poziom graniczny;
-
160 – 189 mg/dL (4.14 – 4.90 mmol/L) – poziom wysoki;
-
190 mg/dL (4.91 mmol/L) i powyżej – poziom bardzo wysoki
Analizując wartości cholesterolu LDL, zwykle bierze się także pod uwagę normy cholesterolu całkowitego oraz cholesterolu HDL, a także poziom trójglicerydów. Wszystkie te wyniki składają się na profil lipidowy pacjenta. Badanie wykonać można w każdym laboratorium diagnostycznym, a wynik cholesterolu LDL otrzymuje się zwykle w ciągu jednego dnia roboczego. Oznaczenia można dokonać na własną rękę lub z zalecenia lekarskiego.
Poziom cholesterolu całkowitego jest kluczowy w ocenie zdrowia sercowo-naczyniowego. Stężenie trójglicerydów wpływa na dokładność obliczeń poziomu cholesterolu LDL, co może wymagać bezpośredniego pomiaru w surowicy krwi.
Podwyższone stężenie cholesterolu LDL
A zatem z czym się wiąże i co oznacza podwyższone stężenie cholesterolu LDL? Jest to wyraźny znak, że należy bliżej przyjrzeć się swojemu zdrowiu. Ryzyko sercowo naczyniowe jest jednym z kluczowych czynników, które należy uwzględnić przy ocenie poziomu cholesterolu. Wysoki poziom LDL zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia takich schorzeń, jak:
Jak zatem widać konsekwencje zbyt wysokiego LDL mogą być bardzo poważne i długoterminowe. Dlatego też niezmiernie istotne jest, aby regularnie, przynajmniej raz na kilka lat, kontrolować jego poziom w organizmie, zwłaszcza po ukończeniu 30. roku życia.
Konsekwencje zdrowotne wysokiego cholesterolu LDL
Utrzymywanie się zbyt wysokiego poziomu cholesterolu LDL jest niepożądane, ponieważ prowadzi to do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Jeśli cholesterol odkładany jest w nadmiarze w tętnicach, dochodzi do powstawania blaszek miażdżycowych. Blaszki te zwężają światło tętnic, co utrudnia przepływ krwi. W rezultacie może dojść do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, zawału serca, a nawet udaru mózgu.
Wysoki poziom cholesterolu LDL jest również związany z większym ryzykiem wystąpienia miażdżycy, która może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zaburzenia krążenia obwodowego. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie monitorować poziom cholesterolu LDL i podejmować działania mające na celu jego obniżenie.
Rola lipoprotein w transporcie cholesterolu LDL
Lipoproteiny odgrywają kluczową rolę w transporcie cholesterolu LDL w organizmie. Cholesterol LDL, czyli lipoproteiny o niskiej gęstości, jest jedną z frakcji cholesterolu, która dostarcza cholesterol do poszczególnych komórek. Z tego powodu nazywany jest „złym” cholesterolem, ponieważ jego nadmiar może prowadzić do odkładania się cholesterolu w ścianach tętnic.
Z kolei lipoproteiny HDL, czyli lipoproteiny o wysokiej gęstości, pełnią funkcję ochronną, oczyszczając tkanki z nadmiaru cholesterolu i transportując go z powrotem do wątroby, gdzie jest metabolizowany. Równowaga między LDL a HDL jest kluczowa dla utrzymania zdrowego profilu lipidowego i minimalizacji ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Jak obniżyć cholesterol LDL? – obniżenie poziomu cholesterolu
Nasuwa się także pytanie jak obniżyć poziom złego cholesterolu? Otóż w cale nie musi być to trudne. W bardzo wielu przypadkach rozwiązaniem jest zmiana stylu życia, w szczególności diety. Podwyższony cholesterol LDL jest poważnym problemem zdrowotnym, który może prowadzić do poważnych incydentów sercowo-naczyniowych. Transport cholesterolu do komórek jest niezbędny, a LDL odgrywa w tym procesie kluczową rolę.
Pozytywny efekt uzyskuje się m.in. podczas stosowania diety śródziemnomorskiej, od dawna uznawanej za jeden z najzdrowszych modeli żywieniowych. Obfituje ona w warzywa oraz ryby i oliwę z oliwek, które są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), czyli kwasów z grupy omega, które działają ochronnie na układ krwionośny i obniżają podwyższony poziom „złego cholesterolu”.
Chcąc zbić cholesterol LDL warto ograniczyć tłuszcze nasycone, w tym jedzenie typu fast food, o wysokim stopniu przetworzenia, a także zwiększyć spożycie rozpuszczalnego błonnika pokarmowego.
Dodatkowo zaleca się sięganie po suplementy na obniżenie cholesterolu, które wspomagają regulację profilu lipidowego. Będą to m.in. preparaty bazujące na wyciągach ziołowych. Dodatkowo, w środkach tych często spotkamy także wybrane i minerały oraz naturalne substancje o wysokim potencjale antyoksydacyjnym, np. resweratrol lub berberynę.
Jak bowiem wiadomo przeciwutleniacze neutralizują wolne rodniki, zapobiegają rozwojowi stresu oksydacyjnego oraz utlenianiu lipidów. W fachowej literaturze medycznej szeroko opisywany jest także kontekst ich dobroczynnego wpływu na układ krążenia i normy cholesterolu LDL, HDL oraz cholesterolu całkowitego.
Jeśli jednak czujemy się dobrze i stosujemy właściwą dietę, a poziom „złego cholesterolu” mimo to rośnie, należy zgłosić się do lekarza. Wówczas może on podjąć decyzję o wdrożeniu określonych leków, które spowodują, że oprócz całkowitego cholesterolu, obniżeniu ulegnie także cholesterol LDL.
Do najczęściej stosowanych w tym celu leków należą statyny. Ich działanie polega na blokowaniu aktywności enzymu, biorącego udział w produkcji cholesterolu w wątrobie. Poza tym statyny wychwytują z krwi LDL cholesterol, a także zapobiegają pękaniu blaszki miażdżycowej i ograniczają ryzyko wystąpienia zawału serca.
Tym, co obniża cholesterol LDL jest ponadto regularna aktywność fizyczna, która jednocześnie sprzyja podwyższaniu „cholesterolu dobrego”. Osoby borykające się z problemem, nie muszą jednak od razu podejmować się sportów wyczynowych. Wystarczą codzienne długie spacery lub umiarkowany trening cardio (np. przy użyciu roweru stacjonarnego).
Co ciekawe, już nawet niewielki spadek wagi (dotyczy to w szczególności osób otyłych) zauważalnie wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, LDL cholesterolu i jednoczesne podwyższenie cholesterolu frakcji HDL. Warto o tym pamiętać.
Zwiększ aktywność fizyczną
Nie chodzi o to, aby ćwiczyć ponad miarę swoich możliwości. Wystarczy regularny wysiłek o umiarkowanej intensywności – najlepiej codzienny. Ćwicz jak chcesz – najważniejsze jest to, aby treningi odbywały się regularnie.
Zwiększona aktywność fizyczna może pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu LDL i poprawie ogólnego stanu zdrowia. Regularne ćwiczenia, takie jak długie spacery, jazda na rowerze czy umiarkowany trening cardio, mogą znacząco wpłynąć na obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, w tym LDL, oraz podwyższenie poziomu „dobrego” cholesterolu HDL.
Nawet niewielki spadek wagi, zwłaszcza u osób otyłych, może przynieść zauważalne korzyści zdrowotne. Pamiętaj, że każda forma ruchu jest lepsza niż brak aktywności, a regularne ćwiczenia to klucz do zdrowego serca.
Cholesterol LDL wysoki – przyczyny podwyższonego cholesterolu LDL
Wysoki cholesterol LDL może mieć różne przyczyny, w tym podwyższone stężenie cholesterolu. Stężenia cholesterolu są kluczowym elementem w diagnozowaniu i monitorowaniu poziomu LDL.
Do najczęściej wymienianych należą:
-
Niewłaściwa dieta – mało urozmaicona, uboga w warzywa, a obfitująca w tłuszcze typu trans i cukier;
-
Brak aktywności fizycznej – wykazano, że regularny, umiarkowany wysiłek może mieć pozytywny wpływ na profil lipidowy osób dorosłych;
-
Dziedziczność – w niektórych przypadkach obserwuje się tendencję do podwyższonego poziomu cholesterolu, jeśli inne osoby w rodzinie miały podobny problem;
-
Palenie tytoniu;
-
Nadużywanie alkoholu;
-
Otyłość – bardzo często związana jest z podwyższonym poziomem LDL;
-
Nadmierny, przewlekły stres;
-
Wiek i płeć – powyżej 30. roku życia poziom cholesterolu, w tym także ldl cholesterolu może w naturalny sposób ulegać zwiększaniu; co więcej u kobiet w wieku menopauzalnym również obserwuje się tendencje do wzrostu poziomu cholesterolu, co ma związek ze spadkiem estrogenów;
-
Choroby towarzyszące, np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby tarczycy.
Bez względu na to co powoduje, że wyniki LDL cholesterolu są podwyższone, wskazane jest podjąć działania, które wpłyną na jego obniżenie i zredukują ryzyko poważnych schorzeń. Wdrożenie właściwych nawyków, leków i suplementów już w zaledwie kilka tygodni może przynieść zauważalną poprawę. By śledzić zmiany związane z poziomem cholesterolu we krwi, najlepiej po upływie 2-3 miesięcy przeprowadzić ponowne badanie (chyba że lekarz zaleci je wcześniej).
Podsumowanie:
Cholesterol LDL, czyli lipoproteiny o małej gęstości, odgrywają kluczową rolę w transporcie cholesterolu w organizmie, jednak ich nadmiar może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Oznaczenie stężenia cholesterolu LDL w próbce krwi żylnej jest podstawą diagnostyki, pomagającą wykryć możliwe przyczyny odchyleń od normy.
Wysokie stężenie LDL, często związane z niską aktywnością fizyczną, paleniem papierosów, spożywaniem nasyconych kwasów tłuszczowych, a także przewlekłymi chorobami zapalnymi, zwiększa ryzyko miażdżycy, chorób serca czy udaru mózgu.
Zbyt wysoki poziom cholesterolu LDL może również być spowodowany przez hipercholesterolemię rodzinną. Ponadto, jego obniżenie wymaga działań zmierzających do zmiany nawyków żywieniowych, takich jak zwiększenie spożycia kwasów omega oraz zastosowanie leczenia farmakologicznego, w tym leków obniżających poziom cholesterolu.
Prawidłowe funkcjonowanie organizmu zależy od odpowiedniego poziomu cholesterolu, zwłaszcza frakcji HDL, który neutralizuje nadmiar LDL. Regularne badania poziomu cholesterolu, a także wczesne wdrożenie działań w celu jego obniżenia, mogą znacząco poprawić ogólny stan zdrowia pacjenta i zmniejszyć ryzyko poważnych chorób.
Bibliografia:
-
Szymański FM. Hipercholesterolemia jako najbardziej rozpowszechniony czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. O czym warto pamiętać w codziennej praktyce? Choroby Serca i Naczyń 2014;11(4)204–211.
-
http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2018/375.pdf
-
Dobra dieta na zły cholesterol (http://www.wiml.waw.pl/obrazy/doc/2017/npz-cholesterol.pdf, data wejścia: 07.10.2022)
