GABA, czyli inaczej kwas gamma-aminomasłowy, jest jednym z neuroprzekaźników pełniących istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego mózgu i całego układu nerwowego. To także popularny suplement diety wykorzystywany przez coraz większą rzeszę osób w Polsce i na świecie. Jak działa GABA i kiedy warto go stosować? Odpowiedź znajdziesz poniżej.
Co to jest GABA?
GABA jest niebiałkowym aminokwasem. W ludzkim ustroju pełni funkcję neurotransmitera lub inaczej neuroprzekaźnika, który wywiera działanie hamujące na układ nerwowy. Jego niewystarczające stężenie u organizmie może mieć wpływ na pogorszenie wielu funkcji życiowych. Najczęstsze objawy niedoboru GABA to zaburzenia snu, nastroju oraz koncentracji. Warto podkreślić, że receptory GABA obecne są w niemalże każdej komórce nerwowej organizmu.
Poza ludzkim układem nerwowym związek ten występuje także w roślinach, organizmach zwierzęcych i bakteryjnych. Jego „produkcja” zachodzi wieloetapowo. Kwas γ-aminomasłowy (GABA) jest syntetyzowany przez dekarboksylazę kwasu glutaminowego, która katalizuje dekarboksylację kwasu L-glutaminowego. Kwas L-glutaminowy jest z kolei tworzony przez α-ketoglutaran w cyklu kwasu cytrynowego (TCA) przez dehydrogenazę kwasu glutaminowego.
Jak działa GABA na organizm?
Neuroprzekaźnik GABA blokuje określone sygnały w ośrodkowym układzie nerwowym, spowalniając pracę mózgu. Ułatwia organizmowi przejście w stan relaksu, sprzyja rozluźnianiu mięśni, a także zapadaniu w sen. W jednym z badań wykazano, że u osób borykających się z bezsennością, stężenie GABA w organizmie było o blisko 30% niższe w porównaniu z osobami zdrowymi.
Co więcej, suplement GABA w dawce 100 mg podawany na krótko przed udaniem się na nocny spoczynek, już w krótkim czasie powodował u badanych widoczną poprawę.
To jednak nie jedyny wpływ kwasu gamma-aminomasłowego na zdrowie. Najczęściej opisywane potencjalne korzyści płynące z suplementowania GABA to działanie:
- wspierające pracę układu nerwowego;
- uspokajające;
- podnoszące nastrój;
- usprawniające procesy myślowe;
- poprawiające gospodarkę węglowodanową;
- wzmacniające odporność.
Kiedy stosować suplementy z GABA?
Do tej pory wykazano, że podawanie kwasu GABA ma pozytywny wpływ na chorych cierpiących z powodu rozmaitych dolegliwości układu nerwowego, w tym choroby Huntingtona, choroby Parkinsona oraz choroby Alzheimera. Leki stanowiące analogi tego neurotransmitera stosowane są jako środki o działaniu przeciwdrgawkowym (m.in. w leczeniu padaczki), uspokajającym i nasennym.
Jeśli zaś chodzi o suplementy, wskazane jest sięganie po GABA na sen, zwłaszcza jeśli problem nie jest istotnie nasilony i nie wymaga terapii syntetycznymi lekami nasennymi. Korzyści płynące z przyjmowania tego środka mogą także odczuć osoby żyjące w przewlekłym stresie i napięciu. GABA na nerwicę stosowany jest bowiem często z bardzo dobrym efektem. Jego działanie mogą dodatkowo wspomóc witaminy z grupy B oraz wybrane minerały, w szczególności magnez.
Kiedy unikać suplementów z GABA?
Choć zastosowanie GABA w formie suplementów diety jest bardzo szerokie, przyjmowania powinny unikać kobiety ciężarne oraz karmiące piersią. Brak danych naukowych, które potwierdzałyby bezpieczeństwo stosowania w obu tych grupach.
Jakie są skutki uboczne stosowania suplementów z GABA?
Skutki uboczne GABA obserwowane są rzadko i występują głównie w przypadku przyjmowania zbyt dużych dawek preparatu. Najczęściej opisywane to: senność, ból głowy, zaburzenia gastryczne, przyspieszenie pracy serca, niepokój, problemy z oddychaniem. Odstawienie środka lub zredukowanie dawki, powoduje zwykle całkowite ustanie działań niepożądanych.
Czy suplementy z GABA są bezpieczne dla wszystkich?
Za bezpieczne, standardowe dawkowanie GABA uznaje się zazwyczaj ilości od 500 do 3000 mg na dzień. W początkowym okresie rozpoczęcia suplementacji warto obserwować reakcje organizmu. W niektórych przypadkach pojawiająca się senność może być wskazaniem do ograniczenia obsługi maszyn lub prowadzenia pojazdów. Przy zalecanych dawkach zdarza się to jednak rzadko.
Ponieważ wiele osób zadaje pytanie odnośnie stosowania GABA - rano czy wieczorem, warto podkreślić, że wiele zależy tutaj od rodzaju preparatu. Jeśli tabletki lub kapsułki rekomendowane są raz dziennie, wówczas najlepiej przyjmować je na ok . 30-60 min przed snem. Jeśli natomiast dzienna podaż wymaga przyjęcia dwóch dawek, środek należy zażywać rano i wieczorem, najlepiej na pusty żołądek.
Najczęściej podkreśla się, że suplementacja GABA nie powinna przekraczać okresu kilku tygodni. W przypadku pacjentów na stałe zażywających leki, przyjmowanie kwasu gamma-aminomasłowego warto poprzedzić konsultacją z lekarzem prowadzącym. Nie należy łączyć preparatów GABA z alkoholem oraz lekami zwiększającym poziom tego neuroprzekaźnika w ustroju.
Biorąc pod uwagę niewygórowaną cenę suplementów GABA (zwykle waha się ona w granicach od 20 do 60 zł), można uznać, że środki z kwasem gamma-aminomasłowym stanowią atrakcyjną opcję dla osób, które w naturalny sposób pragną poprawić nastrój, koncentrację oraz jakość snu.
Bibliografia:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7680766/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526124/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19024900/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21512285/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16971751/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2579978/
- https://www.mdpi.com/1420-3049/24/15/2678
