Niedobór GABA - Objawy oraz wpływ GABA na organizm i samopoczucie.

GABA, czyli inaczej kwas gamma-aminomasłowy, jest jednym z neuroprzekaźników pełniących istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego mózgu i całego układu nerwowego. To także popularny suplement diety wykorzystywany przez coraz większą rzeszę osób w Polsce i na świecie. Jak działa GABA i kiedy warto go stosować? Odpowiedź znajdziesz poniżej. 

Co to jest kwas gamma aminomasłowy?

GABA jest niebiałkowym aminokwasem. W ludzkim ustroju pełni funkcję neurotransmitera lub inaczej neuroprzekaźnika, który wywiera działanie hamujące na układ nerwowy. Jego niewystarczające stężenie w organizmie może mieć wpływ na pogorszenie wielu funkcji życiowych.

Najczęstsze objawy niedoboru GABA to zaburzenia snu, nastroju oraz koncentracji. Niedobór kwasu gamma-aminomasłowego może prowadzić do stanów lękowych i zaburzeń nastroju. Warto podkreślić, że receptory GABA obecne są w niemalże każdej komórce nerwowej organizmu.

Poza ludzkim układem nerwowym związek ten występuje także w roślinach, organizmach zwierzęcych i bakteryjnych. Jego „produkcja” zachodzi wieloetapowo. 

Kwas glutaminowy jest prekursorem GABA. Kwas γ-aminomasłowy (GABA) jest syntetyzowany przez dekarboksylazę kwasu glutaminowego, która katalizuje dekarboksylację kwasu L-glutaminowego.

Kwas L-glutaminowy jest z kolei tworzony przez α-ketoglutaran w cyklu kwasu cytrynowego (TCA) przez dehydrogenazę kwasu glutaminowego.

Rola GABA w organizmie

Kwas gamma-aminomasłowy (GABA) pełni istotną rolę w organizmie, zwłaszcza w układzie nerwowym. Jest to neuroprzekaźnik hamujący, który pomaga regulować aktywność neuronów i utrzymać równowagę w układzie nerwowym.

GABA jest odpowiedzialny za wiele procesów w organizmie, w tym:

• Regulacja napięcia mięśniowego: GABA pomaga rozluźnić mięśnie i zmniejszyć napięcie, co jest kluczowe dla osób cierpiących na skurcze mięśniowe czy przewlekłe napięcie.

• Kontrola snu: GABA odgrywa kluczową rolę w regulacji cyklu snu i czuwania, co może pomóc osobom zmagającym się z bezsennością.

• Redukcja stresu i lęku: Dzięki działaniu uspokajającemu, GABA pomaga zmniejszyć poziom stresu i lęku, co jest szczególnie ważne w dzisiejszym, pełnym napięć świecie.

• Poprawa koncentracji: GABA wspiera poprawę koncentracji i uwagi, co może być korzystne dla osób pracujących umysłowo lub uczących się.

• Regulacja układu odpornościowego: GABA wpływa na układ odpornościowy, pomagając w jego regulacji i zapobieganiu chorobom.

Niedobór GABA może powodować wiele problemów zdrowotnych, w tym:

• Bezsenność.

• Stres i lęk.

• Problemy z koncentracją.

• Bóle głowy.

• Problemy z trawieniem.

Źródła kwasu gamma-aminomasłowego to m.in. produkty mleczne, ryby, warzywa, owoce i orzechy. Suplementacja GABA może być również skutecznym sposobem na poprawę poziomu tego neuroprzekaźnika w organizmie.

Warto pamiętać, że przyjmowanie suplementów diety zawierających GABA powinno być konsultowane z lekarzem, zwłaszcza u osób z chorobami przewlekłymi lub przyjmujących leki.

Jak działają receptory GABA na organizm?

Neuroprzekaźnik GABA blokuje określone sygnały w ośrodkowym układzie nerwowym, spowalniając pracę mózgu. Ułatwia organizmowi przejście w stan relaksu, sprzyja rozluźnianiu mięśni, a także zapadaniu w sen.

Utrzymanie optymalnego poziomu GABA jest kluczowe dla regulacji emocji oraz funkcji poznawczych. W jednym z badań wykazano, że u osób borykających się z bezsennością, stężenie GABA w organizmie było o blisko 30% niższe w porównaniu z osobami zdrowymi.

Co więcej, suplement GABA w dawce 100 mg podawany na krótko przed udaniem się na nocny spoczynek, już w krótkim czasie powodował u badanych widoczną poprawę.

To jednak nie jedyny wpływ kwasu gamma-aminomasłowego na zdrowie. Działanie kwasu gamma obejmuje modulowanie przewodnictwa nerwowego oraz potencjalne efekty relaksacyjne i uspokajające. Najczęściej opisywane potencjalne korzyści płynące z suplementowania GABA to działanie:

• wspierające pracę układu nerwowego;

• uspokajające;

• podnoszące nastrój;

• usprawniające procesy myślowe;

• poprawiające gospodarkę węglowodanową;

• wzmacniające odporność.

Suplementacja GABA - kiedy stosować?

Do tej pory wykazano, że podawanie kwasu GABA ma pozytywny wpływ na chorych cierpiących z powodu rozmaitych dolegliwości układu nerwowego, w tym choroby Huntingtona, choroby Parkinsona oraz choroby Alzheimera.

Leki stanowiące analogi tego neurotransmitera stosowane są jako środki o działaniu przeciwdrgawkowym (m.in. w leczeniu padaczki), uspokajającym i nasennym. Stosowanie GABA może również poprawić jakość snu oraz przyspieszyć proces zasypiania.

Jeśli zaś chodzi o suplementy, wskazane jest sięganie po GABA na sen, zwłaszcza jeśli problem nie jest istotnie nasilony i nie wymaga terapii syntetycznymi lekami nasennymi. Korzyści płynące z przyjmowania tego środka mogą także odczuć osoby żyjące w przewlekłym stresie i napięciu.

GABA na nerwicę stosowany jest bowiem często z bardzo dobrym efektem. Jego działanie mogą dodatkowo wspomóc witaminy z grupy B oraz wybrane minerały, w szczególności magnez.

Jakie są skutki uboczne stosowania suplementów z GABA?

Skutki uboczne GABA obserwowane są rzadko i występują głównie w przypadku przyjmowania zbyt dużych dawek preparatu. Najczęściej opisywane to: senność, ból głowy, zaburzenia gastryczne, przyspieszenie pracy serca, niepokój, problemy z oddychaniem.

Odstawienie środka lub zredukowanie dawki, powoduje zwykle całkowite ustanie działań niepożądanych. 

Czy suplementy z GABA są bezpieczne dla wszystkich?

Za bezpieczne, standardowe dawkowanie GABA uznaje się zazwyczaj ilości od 500 do 3000 mg na dzień. W początkowym okresie rozpoczęcia suplementacji warto obserwować reakcje organizmu. W niektórych przypadkach pojawiająca się senność może być wskazaniem do ograniczenia obsługi maszyn lub prowadzenia pojazdów. Przy zalecanych dawkach zdarza się to jednak rzadko.

Ponieważ wiele osób zadaje pytanie odnośnie stosowania GABA - rano czy wieczorem, warto podkreślić, że wiele zależy tutaj od rodzaju preparatu. Jeśli tabletki lub kapsułki rekomendowane są raz dziennie, wówczas najlepiej przyjmować je na ok. 30-60 min przed snem. Jeśli natomiast dzienna podaż wymaga przyjęcia dwóch dawek, środek należy zażywać rano i wieczorem, najlepiej na pusty żołądek. 

Najczęściej podkreśla się, że suplementacja GABA nie powinna przekraczać okresu kilku tygodni. W przypadku pacjentów na stałe zażywających leki, przyjmowanie kwasu gamma-aminomasłowego warto poprzedzić konsultacją z lekarzem prowadzącym.

Nie należy łączyć preparatów GABA z alkoholem oraz lekami zwiększającym poziom tego neuroprzekaźnika w ustroju. 

Biorąc pod uwagę niewygórowaną cenę suplementów GABA (zwykle waha się ona w granicach od 40 do 60 zł), można uznać, że środki z kwasem gamma-aminomasłowym stanowią atrakcyjną opcję dla osób, które w naturalny sposób pragną poprawić nastrój, koncentrację oraz jakość snu. 

Podsumowanie

Kwas gamma-aminomasłowy (GABA) to jeden z najważniejszych neuroprzekaźników w układzie nerwowym, który odpowiada za ograniczenie nadmiernego pobudzenia neuronów, wspierając prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.

Jego działanie obejmuje regulację funkcji poznawczych, procesów zapamiętywania oraz kontrolę stresu i napięcia.

Niedobór GABA może prowadzić do zaburzeń lękowych, trudności ze snem, a także osłabienia funkcji kognitywnych, co ma bezpośredni wpływ na jakość życia. W sytuacjach stresowych, obniżony poziom GABA może przyczyniać się do nadmiernej aktywacji osi HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza), zwiększając poziom kortyzolu i negatywnie oddziałując na układ krążenia oraz zdrowie psychiczne.

GABA, jako organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy aminokwasów niebiałkowych, wykazuje właściwości adaptogenne i działanie uspokajające. Suplementacja może wspomóc osoby zmagające się z bezsennością, stresem oraz problemami koncentracyjnymi.

Właściwości kwasu gamma-aminomasłowego sprawiają, że jego odpowiedni poziom ułatwia zasypianie i sprzyja regeneracji organizmu. Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie GABA powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb, a jego nadmierne spożycie może prowadzić do skutków ubocznych, takich jak senność czy zawroty głowy.

Ponadto, suplementacja GABA nie jest zalecana dla kobiet w ciąży, karmiących piersią oraz osób stosujących leki wpływające na kanały jonowe w mózgu.

Chociaż suplementy GABA mogą być skutecznym narzędziem w walce ze stresem i bezsennością, ich stosowanie powinno być świadome i najlepiej skonsultowane z lekarzem.

Naturalne sposoby na zwiększenie poziomu GABA obejmują zdrową dietę, aktywność fizyczną oraz stosowanie ekstraktów roślinnych, takich jak kozłek lekarski, które mogą dodatkowo wspierać działanie tego neuroprzekaźnika.

Jako jeden z kluczowych regulatorów układu nerwowego, gamma-aminobutyric acid (GABA) odgrywa niezastąpioną rolę w utrzymaniu równowagi psychicznej i fizjologicznej organizmu.

Bibliografia:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7680766/

2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526124/

3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19024900/