Moringa (łac. Moringa oleifera), znana również jako moringa olejodajna, to roślina, która od tysięcy lat doceniana jest za swoje właściwości prozdrowotne. Liście moringa olejodajnej dostarczają istotnych składników odżywczych, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Zawiera wiele związków aktywnych, w tym duże ilości naturalnych antyoksydantów. Z artykułu dowiesz się, jakie są właściwości moringa i kiedy warto ją suplementować?
Historia i pochodzenie moringi oleifera
Moringa oleifera, znana również jako drzewo moringowe, pochodzi z północnych Indii i Pakistanu. Jest to roślina tropikalna, która od tysięcy lat jest wykorzystywana w medycynie tradycyjnej i kuchni azjatyckiej. Moringa jest członkiem rodziny moringowatych (Moringaceae) i jest jedną z 13 gatunków moringi. Nazwa “moringa” pochodzi od sanskryckiego słowa “murungai”, co oznacza “drzewo moringowe”.
W starożytnych cywilizacjach, takich jak Rzymianie, Grecy i Egipcjanie, moringa była ceniona za swoje właściwości lecznicze. W Indiach, gdzie roślina ta jest szczególnie popularna, liście moringi były stosowane w Ajurwedzie do leczenia różnych dolegliwości, od problemów trawiennych po choroby skóry.
Dzięki swoim wszechstronnym właściwościom, moringa zyskała miano “cudownego drzewa” i jest obecnie uprawiana w wielu krajach tropikalnych na całym świecie.
Liście moringa – właściwości lecznicze
Moringa oleifera to rodzaj szybko rosnącej tropikalnej rośliny liściastej z rodziny Moringaceae. Liście moringa stanowią bogate źródło składników mineralnych, takich jak wapń, potas, cynk, magnez, żelazo, selen, fosfor i miedź. Zawierają także duże ilości białka (ok. 30 g białka na 100 g suchej masy liści) oraz witaminy, w szczególności A, C oraz E, co podkreśla ich wartości odżywcze.
W wielu zakątkach świata sproszkowane liście moringi wykorzystywane są jako odżywczy dodatek do potraw, a nawet pasz dla zwierząt. Cenny jest ponadto olej z drzewa moringa, który ma zastosowanie zarówno spożywcze jak i kosmetyczne.
Uznaje się, że zioło moringa w postaci suplementów diety (np. tabletki moringa lub proszek moringa):
-
sprzyja regulacji poziomu cukru we krwi;
-
pozytywnie wpływa na poziom cholesterolu oraz trójglicerydów;
-
wywiera działanie ochronne na komórki i opóźnia procesy starzenia, co ma związek z silnym działanie przeciwutleniającym i aktywnością przeciwzapalną;
-
działa antybakteryjnie;
-
wspiera odporność;
-
moringa korzystnie wpływa na zdrowie, posiadając właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwzapalne.
Składniki odżywcze liści moringa
Liście moringi są prawdziwą skarbnicą składników odżywczych, co czyni je niezwykle wartościowym dodatkiem do diety. Zawierają one bogactwo witamin, takich jak witamina A, C, E, K oraz witaminy z grupy B. Te witaminy odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia skóry, wzroku, układu odpornościowego oraz procesów metabolicznych.
Pod względem minerałów, liście moringi dostarczają wapnia, żelaza, magnezu, potasu, cynku i miedzi. Wapń i magnez są niezbędne dla zdrowia kości, żelazo wspiera produkcję czerwonych krwinek, a cynk i miedź są kluczowe dla funkcjonowania układu odpornościowego.
Co więcej, liście moringi zawierają wszystkie 9 niezbędnych aminokwasów, co jest rzadkością w świecie roślin. Aminokwasy te są podstawowymi budulcami białek, które są niezbędne dla regeneracji tkanek i funkcjonowania organizmu. Dodatkowo, liście moringi są bogate w antyoksydanty, takie jak flawonoidy i karotenoidy, które pomagają w walce z wolnymi rodnikami i opóźniają procesy starzenia.
Dzięki wysokiej zawartości białka i tłuszczów, liście moringi są doskonałym dodatkiem do diety wegetariańskiej i wegańskiej, zapewniając niezbędne składniki odżywcze, które wspierają zdrowie i dobre samopoczucie.
Moringa – składniki odżywcze i zastosowanie
W starożytnej medycynie moringa była używana jako środek leczniczy przez Rzymian, Greków i Egipcjan. Tradycyjnie stosuje się ją od dawna także w Ajurvedzie. Choć w celach leczniczych najczęściej wykorzystywanym elementem rośliny są liści moringi, pozostałe jej części (w tym kora oraz nasiona) są również bardzo cenne.
W Indiach, skąd pochodzi roślina, liście moringi służą jako środek o działaniu: obniżającym ciśnienie krwi, przeciwcukrzycowym, moczopędnym oraz przeciwbiegunkowym. Poza tym wyciągi pozyskiwane z liści moringa stosowane są także zewnętrznie, w leczeniu dolegliwości skórnych.
To jednak nie wszystko, bowiem korzenie Moringa oleifera są używane w Indiach do leczenia obrzęków, ran i owrzodzeń, a ponadto w łagodzeniu czkawki, astmy, reumatyzmu, dny moczanowej, kamieni nerkowych oraz schorzeń wątroby. Korę korzeni i łodyg stosowano niegdyś także w leczeniu szkorbutu, dolegliwości trawiennych oraz jako remedium na ukąszenie węża.
Na Filipinach kobiety karmiące piersią spożywają moringę w formie gotowanej, jako jeden ze składników zupy wspomagającej laktację.
Dostępne na rynku suplementy diety wykorzystujące właściwości moringa zalecane są wspomagająco:
-
przy problemach związanych z gospodarką węglowodanową (np. insulinooporność, cukrzyca typu 2);
-
przy zaburzeniach profilu lipidowego (m.in. podwyższony poziom cholesterolu oraz trójglicerydów);
-
przy stanach ogólnego osłabienia fizycznego, jako środek o działaniu witaminizującym i odżywczym;
-
profilaktycznie jako środek chroniący przed rozwojem stanów zapalnych, chorób nowotworowych oraz opóźniający procesy starzenia (działanie antyoksydacyjne).
Olej z drzewa moringa może być stosowany wspomagająco przy chorobach układu sercowo-naczyniowego, dolegliwościach pęcherza oraz prostaty. W kosmetyce stanowi cenny produkt o działaniu odżywczym, nawilżającym i wygładzającym skórę. Aplikuje się go także na włosy, w celu poprawy ich kondycji.
Liście moringa na odchudzanie
Często można spotkać się ze stwierdzeniem, że herbata z liści moringa sprzyja odchudzaniu. Czy to prawda? Otóż badania przeprowadzone na zwierzętach wskazują, że stosowanie tego surowca rzeczywiście może ograniczać odkładanie się tkanki tłuszczowej. Pomaga moringa również w regulacji poziomu glukozy i cholesterolu, co może wspierać proces odchudzania.
Brak jednak prób klinicznych w tym zakresie. Do tej pory badania na ludziach przeprowadzono jedynie z wykorzystaniem preparatów złożonych, w których ekstrakty z liści moringa stanowiły jeden ze składników.
Dla przykładu, w badaniu z udziałem 41 otyłych osób stosujących identyczną dietę i ćwiczenia, badani przyjmujący 900 mg suplementu zawierającego moringę, kurkumę i curry stracili średnio 4,8 kg w ciągu 8 tygodni. W tym samym czasie badani z grupy kontrolnej, u której stosowano wyłącznie ćwiczenia i dietę, zgubili zaledwie 1,8 kg.
W podobnym, ale większym badaniu, naukowcy przydzielili losowo 130 osób z nadwagą do grupy otrzymującej ten sam suplement, co w powyższym doświadczeniu lub do grupy placebo. Osoby otrzymujące suplement moringa straciły 5,4 kg w ciągu 16 tygodni, w porównaniu do zaledwie 0,9 kg w grupie placebo.
W grupie badanej znacznemu obniżeniu uległ także poziom „złego cholesterolu” (LDL), a wzrósł poziom cholesterolu dobrego (HDL). Nie wiadomo jednak czy odnotowane korzyści były wynikiem stosowania moringi, jednego z pozostałych dwóch ziół, czy też ich kombinacji.
Moringa – przeciwwskazania
Proszek moringa, kapsułki lub tabletki są ogólnie dobrze tolerowane, a ich stosowanie wiąże się z niskim ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Badania nie wykazały żadnych istotnych skutków ubocznych u ludzi, którzy spożywali 50 gramów proszku moringa w pojedynczej dawce lub 8 gramów dziennie przez 28 dni. Sięgając po suplementy moringi, warto jednak zachować ostrożność przy jednoczesnym zażywaniu leków na nadciśnienie lub cukrzycę (najlepiej skonsultować to z lekarzem).
Choć niekiedy można spotkać się z informacjami, że herbatka z moringi polecana jest w celu zwiększenia laktacji, nie ma badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania tego surowca zarówno u kobiet ciężarnych (jej wpływ na zdrowie rozwijającego się dziecka nie jest znany) jak i karmiących piersią. Dlatego też nie zaleca się stosowania moringi w obu tych grupach.
Moringa a tarczyca
Niektóre z doniesień wskazują, że stosowanie moringi na tarczycę może przynosić określone korzyści. Surowiec ten zawiera bowiem większość kluczowych składników odżywczych, o których wiadomo, że wspomagają zdrowe funkcjonowanie tarczycy, jak np.:
-
selen – bierze udział w konwersji hormonów tarczycy, niedobór tego pierwiastka wiąże się ze zwiększoną częstością występowania chorób tego narządu (moringa zawiera 10mcg selenu na 100g).
-
cynk - odgrywa ważną rolę w produkcji hormonów tarczycy (w 100g moringi występuje ok 600mcg cynku).
Dodatkowo, moringa olejodajna jest znana ze swoich właściwości wspierających układ odpornościowy. Wzmacnia organizm w okresach zwiększonego ryzyka infekcji, co czyni ją wartościowym dodatkiem do diety dla osób pragnących poprawić swoją odporność.
Moringa jest również bogata w witaminy, które mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy: witaminę A, witaminę E, witaminę C i witaminy z grupy B.
Ponadto słynie z tego, że zapewnia naturalny zastrzyk energii, którego szuka większość osób z problemami z tarczycą. Jedną z bardziej uporczywych dolegliwości i objawów chorób tarczycy jest bowiem przewlekłe zmęczenie. Dlatego też chorzy często posiłkują się rozmaitymi środkami, jak np. multiwitaminy, aby funkcjonować bardziej efektywnie. Tymczasem moringa może stanowić w ich przypadku bardzo dobry wybór. Jej wpływ na zdrowie jest wręcz kompleksowy.
Moringa w kosmetyce
Moringa zdobywa coraz większą popularność w kosmetyce, głównie dzięki swoim wyjątkowym właściwościom przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Olej moringa, pozyskiwany z nasion moringi, jest bogaty w antyoksydanty i kwasy tłuszczowe, co czyni go doskonałym składnikiem kremów i serum do skóry. Dzięki tym właściwościom, olej moringa pomaga w redukcji zmarszczek, poprawie elastyczności skóry oraz jej nawilżeniu.
Właściwości przeciwzapalne moringi sprawiają, że jest ona skuteczna w łagodzeniu podrażnień i stanów zapalnych skóry. Dlatego też, ekstrakty z liści moringa są często wykorzystywane w produktach do pielęgnacji skóry, które mają na celu redukcję trądziku i innych problemów skórnych.
Moringa jest również ceniona w pielęgnacji włosów. Szampony i odżywki zawierające moringę pomagają nawilżać i odżywiać włosy, poprawiając ich kondycję i wygląd. Dzięki zawartości witamin i minerałów, moringa wspiera zdrowy wzrost włosów i zapobiega ich łamliwości.
W kosmetyce, moringa jest nie tylko składnikiem o działaniu pielęgnacyjnym, ale także ekologicznym. Olej moringa jest biodegradowalny i stanowi doskonały ekologiczny nawóz, co czyni go przyjaznym dla środowiska wyborem w produkcji kosmetyków.
Podsumowanie
Moringa oleifera, znana jako drzewo chrzanowe, to wyjątkowa roślina ceniona w medycynie ajurwedyjskiej i medycynie naturalnej za swoje liczne właściwości prozdrowotne. Jej liście, bogate w związki bioaktywne, wspierają układ immunologiczny, hamują procesy starzenia oraz mogą korzystnie wpływać na prawidłową pracę mózgu. Dzięki obecności kwasów fenolowych, moringa działa przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, pomagając w redukcji stresu oksydacyjnego oraz wspierając kondycję skóry.
Badania przeprowadzone na modelach zwierzęcych wykazano, że ekstrakty z moringi mogą wspomagać wydzielanie insuliny, co czyni ją obiecującym wsparciem w regulacji poziomu cukru we krwi. Ponadto, moringa dostarcza istotnych składników odżywczych, które mogą wspierać układ kostny i ogólne funkcjonowanie organizmu.
Pomimo licznych korzyści, osoby przyjmujące leki, matki karmiące oraz kobiety w ciąży powinny zachować ostrożność, ponieważ moringa może wywołać skurcze macicy. Niektóre osoby mogą również doświadczać reakcji alergicznych po jej spożyciu.
Moringa jest dostępna w różnych formach, w tym postaci proszku, kapsułek i oleju, co ułatwia jej włączenie do codziennej diety. Ze względu na swoje wszechstronne właściwości, znajduje zastosowanie zarówno w suplementacji, jak i kosmetyce, gdzie ekstrakty z liści i olej z nasion wykorzystywane są do pielęgnacji powierzchni skóry. Uprawiana głównie w klimacie tropikalnym oraz w Ameryce Południowej, moringa zasługuje na miano drzewa długiego życia i cennego elementu zdrowej diety.
Bibliografia:
-
Milla PG, Peñalver R, Nieto G. Health Benefits of Uses and Applications of Moringa oleifera in Bakery Products. Plants (Basel). 2021 Feb 6;10(2):318. doi: 10.3390/plants10020318. PMID: 33562157; PMCID: PMC7915875.
-
Sengupta K, Mishra AT, Rao MK, Sarma KV, Krishnaraju AV, Trimurtulu G. Efficacy and tolerability of a novel herbal formulation for weight management in obese subjects: a randomized double blind placebo controlled clinical study. Lipids Health Dis. 2012 Sep 20;11:122. doi: 10.1186/1476-511X-11-122. PMID: 22995673; PMCID: PMC3492046.
-
Bhattacharya A, Tiwari P, Sahu PK, Kumar S. A Review of the Phytochemical and Pharmacological Characteristics of Moringa oleifera. J Pharm Bioallied Sci. 2018 Oct-Dec;10(4):181-191. doi: 10.4103/JPBS.JPBS_126_18. PMID: 30568375; PMCID: PMC6266645.
-
https://www.nveo.org/index.php/journal/article/view/364/332 (data wejścia: 02.12.2022).
