L-karnityna jest naturalnie występującym aminokwasem wytwarzanym przez organizm. Ludzie mogą również pozyskiwać ją z diety lub przyjmować w postaci doustnych suplementów. L-karnityna odgrywa kluczową rolę w metabolizmie lipidów, ponieważ bierze udział w przekształcaniu ich w energię. Czytaj pomocny tekst i przekonaj się co warto wiedzieć na jej temat.
Co to jest L-karnityna?
Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie co to L-karnityna? Związek ten należy do grupy aminokwasów. Poszczególne aminokwasy łączą się, tworząc białka, które w ustroju ludzkim pełnią wiele ważnych funkcji, od budulcowych po regulacyjne. Dzienne zapotrzebowanie na L-karnitynę wynosi ok. 15 mg i najczęściej pokrywane jest bez większego problemu poprzez samodzielną syntezę, ale i podaż z dietą.
Działanie L-karnityny jest wielokierunkowe. Przede wszystkim związek ten pomaga organizmowi rozkładać kwasy tłuszczowe. Dokładniej, transportuje je do mintochondriów, gdzie na drodze przemian zamieniane są w energię niezbędną do „zasilania” komórek. L-karnitynę zalicza się do aminokwasów warunkowo niezbędnych. Co to oznacza? Nic innego jak to, że organizm może ją samodzielnie produkować w wystarczających ilościach, jednak w niektórych przypadkach konieczna jest dodatkowa podaż z zewnątrz.
Przykladem jest tzw. pierwotny niedobór L-karnityny związany z zaburzeniem genetycznym. Inne grupy wymagające niekiedy dodatkowej podaży tego związku to np. weganie, a także wcześniaki.
W organizmie wątroba i nerki wytwarzają L-karnitynę z aminokwasów lizyny i metioniny. Nerki mogą również magazynować ją do późniejszego wykorzystania i wydalać nadmiar wraz z moczem.
Czy warto stosować L-karnitynę?
Przyjrzyjmy się zatem bliżej ewentualnym korzyściom płynącym z suplementowania L-karnityny. Jak już wspomniano związek ten jest kluczowy dla dostarczania energii poszczególnym komórkom ciała. Drugorzędną funkcją L-karnityny jest wspomaganie ustroju w usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii i zapobieganie ich gromadzeniu w tkankach.
Oprócz tych podstawowych właściwości, L-karnityna może również przynosić organizmowi konkretne korzyści przy różnego rodzaju dolegliwościach. A zatem kiedy warto brać L-karnitynę i jaki jest jej wpływ na zdrowie? Do najczęściej wymienianych wskazań należą m.in. dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego. Suplementacja L-karnityny może być pomocna m.in. w zastoinowej niewydolności serca oraz chorobie wieńcowej. Niekiedy zaleca się ją także w przypadku osób cierpiących w powodu niewydolności nerek czy wątroby, w których to narządach L-karnityna jest produkowana.
Bogatym źródłem tego cennego aminokwasu są także określone produkty spożywcze, w szczególności te pochodzenia zwierzęcego, m.in.: mięso wołowe, ryby, mleko.
L-karnityna na odchudzanie
Ponieważ L-karnityna pomaga spalać kwasy tłuszczowe w celu uzyskania energii, wiele osób zakłada, że przyjmowanie jej większej ilości może pomóc im w utracie nadprogramowych kilogramów. Rzeczywiście L-karnityna na odchudzanie stosowana jest dość powszechnie. Skuteczność w tym zakresie nie została jednak do chwili obecnej w pełni określona. Konieczne są dalsze badania.
W przeglądzie dziewięciu różnych badań naukowcy znaleźli pewne dowody wskazujące na przydatność L-karnityny w trakcie chudnięcia. Sugerują one, że uczestnicy, którzy przyjmowali L-karnitynę, stracili średnio 1,3 kilograma więcej niż ci, którzy tego nie robili. Należy jednak podkreślić, że L-karnityna nie może zastąpić zdrowych nawyków, takich jak odpowiednia dieta i regularne ćwiczenia.
L-Karnityna - skutki uboczne
Większość ludzi dobrze toleruje L-karnitynę. Jednak niektóre osoby mogą odczuwać działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Najczęściej wymieniane skutki uboczne stosowania L-karnityny to:
- Ból i skurcze żołądka;
- Mdłości;
- Wymioty;
- Biegunka.
Niektóre osoby mogą również narzekać na „rybi” zapach ciała, który generalnie nie jest szkodliwy, ale może być uciążliwy.
Choć L-karnitynę uważa się powszechnie na bezpieczny suplement, istnieją doniesienia, które sugerują, że zbyt wysoki poziom tego związku w ustroju może przyczyniać się do wzrostu ryzyka występowania niektórych schorzeń w przyszłości, np. miażdżycy naczyń.
Należy także wspomnieć, że suplementy L-karnityny mogą wchodzić w interakcje z niektórymi antybiotykami, lekami przeciwzakrzepowymi (warfaryna, acenokumarol) oraz lekami przeciwdrgawkowymi (np. karbamazepina). Każdy, kto rozważa przyjmowanie L-karnityny, a zażywa na stałe określone preparaty lecznicze, powinien uprzednio skonsultować się z lekarzem i zasięgnąć jego opinii.
L-karnityna – dawkowanie
Na podstawie dostępnych badań dawkowanie L-karnityny w ilości od 500 do 3000 mg na dzień uznaje się za bezpieczne przez okres do 3 miesięcy. Aby ograniczyć występowanie skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego, najlepiej stosować ją w dawkach podzielonych.
Gdy aktywnie, regularnie trenujemy, preparaty l karnityny najlepiej zażywać na ok. 30 min przed treningiem. Jeżeli zależy nam na uzupełnianiu tego związku w organizmie bez związku z ćwiczeniami fizycznymi, pory jej przyjmowania w ciągu dnia mogą być indywidualnie dopasowane. Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie L-karnityny na noc u niektórych osób może wiązać się z nadmiernym pobudzeniem i problemami ze snem.
Przeciwwskazania do stosowania L-karnityny w formie suplementów diety obejmują kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, ponieważ nie ma badań dotyczących bezpieczeństwa ich stosowania w wymienionych grupach.
L-karnityna - efekty stosowania
Efekty stosowania L-karnityny, zwłaszcza w przypadku jej niedoborów, mogą być dostrzegalne „gołym okiem”. Uzupełnienie ewentualnych braków tego związków skutkuje poprawą ogólnej kondycji i wydolności. Połączenie jej stosowania z regularną aktywnością fizyczną w postaci treningów, a tak przy ujemnym bilansie kalorycznym może przyspieszyć tempo gubienia tkanki tłuszczowej.
Sporą zaletą stosowania L-karnityny jest to, że zwiększa zdolność organizmu do dłuższego wysiłku podczas treningów (podnosi odporność fizyczną). Dzięki temu, że sprzyja usuwaniu niekorzystnych metabolitów, zarówno L-karnityna w proszku jak i L-karnityna w płynie wykorzystywana jest często w celu szybszego zwalczania tzw „zakwasów” związanych z nagromadzeniem mleczanu w komórkach mięśni.
Na zakończenie warto dodać, że poza odżywkami zawierającymi aminokwasy, każdy sportowiec powinien pamiętać, aby dostarczać organizmowi witaminy i minerały, w szczególności witaminę D, magnez, a ponadto także długołańcuchowe kwasy omega-3.
Bibliografia:
- Czeczot H, Ścibor D. Rola L-karnityny w przemianach, żywieniu i terapii. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2005; 59: 9-19.
- Łyszczek M. Suplementy od A do Z. Publicat 2022, Poznań.
- https://opieka.farm/l-karnityna/ (data wejścia: 02.12.2022).
