Rak szyjki macicy rozpoznawany jest u ponad 2500 polek rocznie. Na świecie wykrywa się go u pół miliona kobiet każdego roku. Liczby mówią same za siebie - trzeba się badać! Znajomość istoty problemu, objawów raka szyjki macicy oraz wczesna diagnostyka pozwala rozpocząć skuteczne leczenie. Poznaj objawy raka szyjki macicy i sposoby jego leczenia, aby mieć świadomość dzięki której uratujesz swoje życie lub bliskiej ci kobiety.
Rak szyjki macicy objawy
W zależności od wieku kobiety objawy nowotworu szyjki macicy mogą się różnić. Na inne objawy uskarżają się kobiety w wieku przedmenopauzalnym, a na inne Panie, które okres przekwitania mają już za sobą. Regularne badania cytologiczne pozwalają wcześnie wykryć raka szyjki macicy w stanie bezobjawowym. Jeżeli nie są wykonywane badania kontrolne to rak szyjki macicy może się szybko rozwijać i dawać poważne objawy.
Objawy raka szyjki macicy to:
- krwawienie między miesiączkami,
- krwotoki miesiączkowe,
- krwawienie po stosunku płciowym,
- bolesna miesiączka,
- ból miednicy,
- ból podczas stosunku,
- ból w podbrzuszu,
- cuchnąca wydzielina z pochwy,
- niedrożność jelity,
- niewydolność nerek.
Ostatnie przykłady, takie jak niedrożność jelit czy niewydolność nerek to objawy zaawansowanej postaci raka szyjki macicy.
Rak szyjki macicy przyczyny
Najczęstszą przyczyną nowotworu szyjki macicy jest przewlekła, utrzymująca się infekcja wirusem HPV - brodawczakiem ludzkim. Jest to główna przyczyna, która może być zminimalizowana dzięki szczepieniu, o którym przeczytasz w dalszej części artykułu. Uważa się, że nawet 80% kobiet oraz mężczyzn zostaje zakażonych wirusem HPV przynajmniej raz w życiu. Większość zakażeń znika spontanicznie, ale ok. w 10% przypadków wirus może powodować zmiany przedrakowe i nowotworowe.
Przyczyny i czynniki ryzyka raka szyjki macicy:
- przewlekłe zakażenie wirusem HPV 16 i HPV 18,
- wczesny start współżycia seksualnego,
- duża liczba partnerów seksualnych kobiety oraz/lub jej partnera,
- wiek (im późniejszy wiek tym większe ryzyko raka szyjki macicy),
- palenie papierosów,
- duża liczba porodów,
- przewlekłe stany zapalne pochwy lub nieleczona nadżerka szyjki macicy.
Poza wspomnianymi wyżej przyczynami potwierdzonymi badaniami istnieją również przesłanki o prawdopodobnych przyczynach raka szyjki macicy. Do tej grupy należy, np. wieloletnia antykoncepcja hormonalna, niezdrowa dieta i tryb życia, zakażenie HIV oraz inne zakażenia (np. chlamydią, HSV-2, rzęsistkiem pochwowym), immunosupresja.
Ważne! Nowotwór zazwyczaj pojawia się 10-15 lat po zakażeniu wirusem HPV. Wiele lat może nie dawać objawów dlatego ważne są regularne badania profilaktyczne u lekarza ginekologa.
Rak szyjki macicy leczenie
Leczenie raka szyjki macicy zawsze powinno być dopasowane indywidualnie. W zależności od wieku pacjentki, stanu ogólnego zdrowia oraz od stopnia zaawansowania choroby leczenie może być operacyjne lub innymi metodami. Leczeniem preferowanym jest leczenie operacyjne, które przynosi najlepsze efekty. Dobór leczenia zależny jest od różnych czynników, w tym również od dalszych planów rozrodczych pacjentki.
Rak szyjki macicy leczenie bez operacji
Leczenie raka szyjki macicy bez operacji polega na chemioterapii i/lub radioterapii. Do chemioterapii dochodzi gdy pacjentka choruje na pierwotnie rozsianego raka szyjki macicy lub ma nieoperacyjny nawrót choroby. Z kolei radioterapia lub radiochemioterapia mogą być leczeniem po operacji lub niezależnym od niej. Radioterapia bez operacji wskazana jest u pacjentek, które mają stwierdzony nowotwór w stadium IB2-IVA.
Rak szyjki macicy leczenie operacyjne
Leczenie operacyjne raka szyjki macicy polega na usunięciu nowotworu oraz dodatkowej części tkanki wraz z węzłami chłonnymi. Zabieg ten polega na wycięciu macicy razem z sklepieniem pochwy i przymacicza. Operacja połączona jest z biopsją. Usunięcie narządów rodnych kobiety powinno być uzależnione od wieku pacjentki i planów rozrodczych. Leczenie operacyjne może być przeprowadzone na kilka sposobów: techniką chirurgi otwartej, laparoskopowo oraz przy pomocy robota Da Vinci. Możliwe są zabiegi chirurgiczne dla kobiet chcących starać się o potomstwo.
Rak szyjki macicy a wiek
Rak szyjki macicy może wystąpić w każdym wieku. W rzeczywistości zachorowalność na ten nowotwór rośnie wraz z wiekiem. Kobiety w 45-65 roku życia stanowią 50% wszystkich pacjentek ze stwierdzonym rakiem szyjki macicy. W celu szybkiej diagnostyki zaleca się coroczne badania profilaktyczne już od 25 roku życia kobiety.
Rak szyjki macicy profilaktyka
Profilaktyka raka szyjki macicy polega na regularnych badaniach ginekologicznych i cytologicznych, szczepieniach ochronny, a także na zdrowym trybie życia. Zaleca się wizytę u ginekologa połączoną z badaniem cytologicznym co roku. Poza tym bardzo ważna jest minimalizacja czynników ryzyka: rezygnacja z alkoholu, zdrowa dieta, a także świadome współżycie seksualne (większa liczba partnerów seksualnych zarówno u kobiety, jak i mężczyzny zwiększa ryzyko zachorowania na wirusa HPV). Wykrycie raka szyjki macicy na bardzo wczesnym etapie dzięki regularnym badaniom pozwala wyleczyć 99% przypadków zachorowań.
Szczepionka rak szyjki macicy
Szczepionka na raka szyjki macicy to tak naprawdę szczepionka przeciw HPV. Na dzień dzisiejszy dostępne są 3 rodzaje szczepionek i każda z nich chroni przed najbardziej onkogennymi typami wirusa HPV, czyli 16 i 18. Szczepionki na HPV zalecane są głównie dla dziewcząt i chłopców oraz młodych kobiet i mężczyzn. Szczepionka na raka szyjki macicy uznawana jest za bezpieczną i dobrze tolerowaną. Powoduje niewiele skutków ubocznych. Do działań niepożądanych szczepionki HPV należą:
- ból i zaczerwienienie w miejscu wkłucia,
- świąd i obrzęk,
- zmęczenie, bóle głowy i mięśni.
Informacje na temat szczepionki czerpałam ze strony: https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/
Rak szyjki macicy cytologia
Cytologia to profilaktyczne, przesiewowe badanie w kierunku raka szyjki macicy. Badanie cytologiczne odbywa się w gabinecie ginekologicznym. Do badania wykorzystywana jest specjalna szczoteczka za pomocą której delikatnie pobiera się komórki szyjki macicy. Komórki badane są pod kątem karcynogenezy - czyli podejrzanego, nienormalnego wzrostu. Badanie jest szybkie i bezbolesne. W przeciągu kilku dni pacjentka dostaje wyniki badań. Jak często robi się cytologię? Po 30 roku życia zaleca się przeprowadzać badanie cytologiczne co najmniej raz w roku, niektóre źródła sugerują rozpoczęcie corocznych badań profilaktycznych wcześniej - po 25 roku życia.
Jak szybko rozwija się rak szyjki macicy?
Niezdiagnozowany rak szyjki macicy może po cichu rozwijać się do poważnych stadiów choroby w ciągu kilku lat. Z początkowej bezobjawowej i dość łagodnej fazy może przejść w bardzo poważne stadium, które może być przyczyną śmierci. Przyjmuje się, że średni czas rozwoju raka szyjki macicy wynosi od 3 do 10 lat. Czy rak szyjki macicy jest wyleczalny? Odpowiedź brzmi tak! Warto jednak dbać o częste badania, aby zdiagnozować go jak najszybciej.
Rak szyjki macicy stopnie
W zależności od rozwoju choroby ustalone zostały stopnie zaawansowania klinicznego raka szyjki macicy. Ustaliła je Międzynarodowa Federacja Ginekologii i Położnictwa (FIGO) w 2018 roku. Dzięki nim można ocenić rokowanie danej pacjentki oraz możliwe formy leczenia. Stadia raka szyjki macicy składają się na 4 główne, podzielone na podgrupy. Najłagodniejsze stadium raka szyjki macicy to “stadium I” określające raka ograniczonego jedynie do szyjki macicy (dodatkowe stadia IA, IA-1, IA-2, IB, IB-1, IB-2, IB-3). Stadium II określa raka, które rozrasta się poza macicę (dodatkowe stadia IIA, IIA-1, IIA-2, IIB). Stadia III i IV określają coraz poważniejszy przebieg choroby. Ostatni stopień raka szyjki macicy - IVB określa raka szyjki macicy, który ma przerzuty do odległych innych narządów.
Rak szyjki macicy w ciąży
Rak szyjki macicy może wystąpić w czasie ciąży. Warto jednak pamiętać o tym, że ciąża w żaden sposób nie przyczynia się do powstania nowotworu czy gorszych rokowań. Szacuje się, że rak szyjki macicy dotyka 1 na 1200/2200 kobiet ciężarnych. Wykrycie raka szyjki macicy w czasie ciąży może wynikać z dokładnych badań jakie są przeprowadzane w tym wyjątkowym czasie. Jeżeli do tej pory pacjentka nie robiła badań przesiewowych to może okazać się, że dopiero w trakcie ciąży zostanie zdiagnozowana. W zależności od stopnia zaawansowania choroby lekarz prowadzący pacjentkę może zasugerować różne formy leczenia raka szyjki macicy w ciąży.
HPV a rak szyjki macicy
Wirus brodawczaka ludzkiego (wirus HPV) jest główną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy. Warto jednak zaznaczyć, że nie wszystkie postacie wirusa są kancerogenne. Uważa się, że wirus typu 16 i 18 wywołuje raka szyjki macicy. Wirus HPV jest główną przyczyną raka, ale nie jedyną. Nie warto z tego powodu go jednak ignorować. Warto rozważyć szczepienie jeżeli jest jeszcze taka możliwość oraz regularne kontrole lekarskie. W celach profilaktycznych niezwykle ważne jest dbanie o zdrowie. Warto zaopatrzyć apteczę w witaminy, minerały lub multiwitaminy. Dzięki regularnej profilaktyce można wzmocnić odporność.
