Ostre zapalenie trzustki to poważna choroba, która bez wdrożonego leczenia może doprowadzić do śmierci. Jej przyczyną jest zbyt wczesna aktywność proenzymów trzustkowych. Ich nieprawidłowe wydzielanie sprawia, że trzustka sama się niszczy. Ostre zapalenie trzustki u dzieci i dorosłych występuje zwykle razem z chorobami dróg żółciowych. Jak długo trwa leczenie ostrego zapalenia trzustki? Jakie są przyczyny i objawy choroby?
Ostre zapalenie trzustki — rokowania
Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki mają odmienne rokowania. Leczone prawidłowo ostre zapalenie udaje się w pełni pokonać w większości wszystkich przypadków. Niestety, choroba ma tendencję do nawracania, dlatego wytyczne leczenia ostrego zapalenia trzustki obejmują stosowanie diety i profilaktyki. Leczenie szpitalne ostrego zapalenia trzustki jest wdrażane w przypadku dzieci i osób, które są w złym stanie ogólnym. Nieleczone zapalenie trzustki w postaci ostrej prowadzi do powikłań.
Około 20% wszystkich pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki ma ciężkie objawy choroby. W ich przypadku dochodzi do uszkodzenia różnych narządów, co zwiększa ryzyko śmierci. Pozostali pacjenci w ciągu kilkunastu dni opuszczają szpital. Pacjenci w tym czasie odzyskują zdrowie i jeśli stosują się do zaleceń poszpitalnych, nie chorują ponownie na zapalenie trzustki.
Najgorsze rokowania ma ostre martwicze zapalenie trzustki. To najcięższa postać choroby, wywołana z reguły przez nadużywanie alkoholu. Ostre krwotoczne zapalenie trzustki wiąże się z wysokim ryzykiem zgonu, dlatego wymaga bezwzględnej hospitalizacji i stałej obserwacji pacjenta na specjalistycznym oddziale.
Ostre zapalenie trzustki — objawy
Jakie objawy ma ostre zapalenie trzustki? Choroba daje gwałtowne symptomy, których często nie poprzedzają żadne niepokojące zdarzenia. Objawy ostrego zapalenia trzustki to przede wszystkim nagły i silny ból, który pojawia się w nadbrzuszu. Ból promieniuje do pleców. Stopniowo przybiera na sile i trwa dłużej niż dobę. Następnie u pacjenta pojawiają się intensywne wymioty. Wydalanie gazów i stolca jest wstrzymane, dlatego brzuch jest wzdęty i napięty.
Ryzyko powikłania ostrego zapalenia trzustki i jego ciężkiego przebiegu dotyczą w szczególności pacjentów, u których choroba wywołuje gwałtowne problemy z układem krwionośnym. Nagły spadek ciśnienia tętniczego, przyspieszenie tętna oraz czerwono-sine zabarwienie skóry na twarzy to znak, że organizm ma problemy z dotlenieniem wszystkich komórek w ciele. Brak dopływu krwi sprawia, że pacjent jest silnie osłabiony, a narządy wewnętrzne pracują nieprawidłowo.
Ostre zapalenie trzustki — przyczyny
Przyczyny ostrego zapalenia trzustki są zróżnicowane i związane zarówno z innymi chorobami, jak i niezdrowym trybem życia lub nadużywaniem alkoholu. Leczenie ostrego zapalenia trzustki obejmuje sprawdzenie, dlaczego pacjent zachorował, by zapobiec nawracaniu schorzenia w przyszłości. Przyczyną ostrego zapalenia trzustki najczęściej są powikłania kamicy żółciowej i nadużywanie alkoholu. Pacjenci z reguły mają od 50 do 70 lat, jednak choroba może dotknąć osób młodszych i dzieci.
Na ostre zapalenie trzustki można zachorować na skutek zakażenia wirusowego, obecności glisty ludzkiej w organizmie lub mutacji genów, które odpowiadają za wewnątrzkomórkową aktywację enzymów trzustkowych. Ostre zapalenie trzustki wywołują również: urazy jamy brzusznej, powikłania po badaniach trzustki i dróg żółciowych, wady wrodzone trzustki i schorzenia autoimmunologiczne, które zaburzają odporność organizmu. Zwiększone ryzyko zachorowania obserwuje się ponadto u pacjentów z wysokim poziomem trójglicerydów we krwi i przyjmujących niektóre leki na choroby przewlekłe.
Ostre zapalenie trzustki — leczenie
Ostre zapalenie trzustki wymaga leczenia pod ścisłą kontrolą lekarza. Konieczna jest jak najszybsza diagnostyka, gdy tylko u pacjenta wystąpią niepokojące objawy. Jeśli ciśnienie krwi jest niskie, a ból staje się nie do zniesienia, powinno się wezwać karetkę, która przetransportuje chorego do szpitala. Jak długo w szpitalu przebywa pacjent z ostrym zapaleniem trzustki? Hospitalizacja trwa przeciętnie 2 tygodnie. W przypadku ciężkiego martwiczo-krwotocznego ostrego zapalenia trzustki pacjent może spędzić w szpitalu nawet powyżej miesiąca.
Lżejsze postacie choroby leczy się za pomocą kilkudniowej głodówki. Dieta w ostrym zapaleniu trzustki odgrywa kluczową rolę, gdyż brak przyjmowania pokarmów sprawia, że aktywność trzustki maleje. Po ustąpieniu bólu brzucha i wymiotów pacjent może stopniowo wprowadzać do jadłospisu pokarmy stałe. W czasie głodówki pacjent otrzymuje dożylne leki przeciwbólowe oraz kroplówki nawadniające.
Ciężkie ostre zapalenie trzustki leczy się na oddziale chirurgicznym lub intensywnej opieki medycznej (OIOM). Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, a stan pacjenta dalej się pogarsza, lekarze decydują o stałym monitorowaniu parametrów życiowych i wdrażają procedury ratujące życie. Leczenie uzupełnia się o antybiotyki, kroplówki nawadniające i inne leki, które pomagają zwalczyć przyczynę ostrego zapalenia trzustki. Śmiertelność w ostrym zapaleniu trzustki jest wysoka u pacjentów, u których doszło do rozlanego zapalenia otrzewnej, martwicy tkanek lub pojawienia się ropnia trzustki.
Życie po ostrym zapaleniu trzustki
Czy ostre zapalenie trzustki jest wyleczalne? Większość pacjentów z ostrym zapaleniem trzustki wraca do zdrowia, jeśli podejmie leczenie zgodnie z zaleceniami. Powikłania po ostrym zapaleniu trzustki dotyczą z reguły pacjentów z ciężką postacią choroby, u których doszło do uszkodzenia nerek lub innych narządów. W takich przypadkach konieczne jest stosowanie leków i restrykcyjnej diety przez wiele lat. Dieta po ostrym zapaleniu trzustki powinna przede wszystkim odciążać samą trzustkę oraz wątrobę.
Ostre zapalenie trzustki a rak? Zdarza się, że pacjent z zapaleniem trzustki cierpi na nowotwór złośliwy. Zapalenie może być jego pierwszym objawem, który daje się jednoznacznie przypisać do nieprawidłowej pracy trzustki. Rokowanie w przypadku raka trzustki po ostrym zapaleniu jest niekorzystne.
Ostre zapalenie trzustki — powikłania
Rokowania po ostrym zapaleniu trzustki są pomyślne w przypadku łagodnego przebiegu choroby. Po ciężkiej postaci zapalenia występują powikłania, takie jak: niewydolność nerek, sepsa, wstrząs i problemy z płucami. Ponadto u pacjenta mogą pojawić się obszary martwicy, przetoki, torbiele i inne problemy zdrowotne. Życie po ostrym zapaleniu trzustki może być utrudnione, gdy choroba przejdzie w postać przewlekłą lub nawracającą. U pacjentów zwiększa się wtedy ryzyko groźnych powikłań. Kolejne ostre zapalenie trzustki może doprowadzić do śmierci.
Dieta po ostrym zapaleniu trzustki
Powikłania po ostrym zapaleniu trzustki są mniej dokuczliwe, jeśli pacjent stosuje odpowiednią dietę. Dieta i przepisy po ostrym zapaleniu trzustki wykluczają ciężkie, smażone potrawy i duże ilości cukru. Przepisy są bogate w witaminy i minerały, błonnik i inne ważne składniki odżywcze.
Ostre zapalenie trzustki — dieta
Dieta w ostrym zapaleniu trzustki na początku polega na krótkiej głodówce. Następnie pacjent ostrożnie wprowadza pokarmy stałe do jadłospisu i obserwuje, czy objawy choroby pojawiają się ponownie. Dieta po ostrym zapaleniu trzustki powinna być lekkostrawna i nieobciążająca dla układu pokarmowego. Jej podstawą powinny być niewzdymające, gotowane na parze warzywa, kasze, makarony bez tłustych sosów i inne produkty bogate w witaminy i błonnik. Zabronione jest spożywanie smażonych, ciężkich dań, fast foodów, chipsów, alkoholu i słodyczy.
Dieta przy ostrym zapaleniu trzustki może być uzupełniona o multiwitaminy w formie suplementów, które poprawiają ogólną kondycję i odporność organizmu. Pracę trzustki wspomagają zioła, które można przyjmować w postaci naparu do picia. Do posiłków można pić herbatki z zielem macierzanki, werbeną, miętą, lawendą i nagietkiem. Dzięki nim trzustka lepiej radzi sobie z prawidłowym wydzielaniem enzymów.
