Wartość krytyczna saturacji - wszystko co musisz wiedzieć
Zapewne każdy już słyszał określenie: "saturacja spada”. Wystarczy raz na jakiś czas obejrzeć jakiś serial o lekarzach, z którego można wywnioskować, że takie słowa to zły znak u pacjenta, podpiętego do aparatury. Co to jest saturacja i jaką rolę w medycynie odgrywa pomiar saturacji?
Spis treści:
Zobacz też: Jak obniżyć ciśnienie? Jakie ciśnienie jest niebezpieczne?
Kilka słów o tym, co to jest saturacja
Wśród parametrów życiowych, monitorowanych u pacjentów w trakcie hospitalizacji są: puls, ciśnienie krwi, temperatura ciała, częstość oddechu i właśnie saturacja, czyli zawartość hemoglobiny związanej z tlenem w stosunku do całkowitej jej ilości. Saturacja ma ogromne znaczenie, bo tlen jest niezbędny komórkom do przeprowadzania procesów życiowych. Najbardziej narażone na uszkodzenia przez jego niedobory są nerki, serce i mózg, a więc kluczowe narządy.
Saturacja norma wynosi po prostu 100%. Co dzieje się, gdy osiągnie niższe wartości?
- Minimum 95% jest dopuszczalne i nie musi dawać objawów,
- Poniżej 95% pojawia się zagrożenie hipoksją, czyli niedotlenieniem tkanek, które może dotyczyć całego organizmu lub niektórych narządów i wywoływać chociażby duszności,
- Przy 85% sinieją usta,
- Przy 70% mowa o stanie zagrażającym życiu i jest to wartość krytyczna saturacji.
Każdy, kto uczył się pierwszej pomocy wie, że człowiek bez tlenu może przeżyć jedynie 3 minuty, zanim zaczną się pojawiać uszkodzenia na poziomie komórkowym. A po 5 minutach zwykle nie da się przeprowadzić skutecznej reanimacji. Wszystko dlatego, że wg szacunków krew dostarcza 1000ml tlenu na minutę, a komórki zużywają 250ml. Stąd zapas tylko na 3 minuty. I stąd tak groźna jest utrzymująca się zbyt długo wartość krytyczna saturacji.
Kto jest w grupie ryzyka?
Aby wiedzieć, czy ty lub twoi bliscy jesteście narażeni, trzeba znać źródła problemu. Saturacja norma jest trudniej osiągalna dla:
- Astmatyków,
- Osób z POChP, zaczynającą się od bezdechów sennych,
- Chorych w trakcie infekcji,
- Pacjentów z wadami przegrody serca, u których dochodzi do mieszania się natlenowanej i odtlenowanej krwi,
- Chorych na przecieki płucne,
- Osób z anemią sierpowatą,
- Zatrutych gazem (np. tlenkiem węgla).
Spada również na wysokościach powyżej 2500 metrów nad poziomem morza, dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie przed wyjściem w góry.
Objawy niskiej saturacji
Pomiar saturacji zapewne wskaże wynik poniżej normy, jeśli występują:
- Problemy z oddychaniem,
- Duszności,
- Narastające i skracające się oddechy,
- Zaburzenia widzenia,
- Tachykardia,
- Zaburzenia mowy,
- Trudności z zachowaniem koordynacji,
- Omdlenia,
- Sinica.
Należy niezwłocznie dzwonić na pogotowie z tego typu objawami.
Jak wygląda badanie?
Gdyby ktoś obawiał się, jak przebiega pomiar saturacji, to jest on całkowicie nieinwazyjny. Pulsoksymetr zakłada się na opuszek palca lub płatek ucha u dorosłych, a na stopę lub nadgarstek u noworodków. Wysyła on promieniowanie czerwone i podczerwone, by zmierzyć odsetek natlenionych erytrocytów na podstawie tego, że różnią się barwą od nienatlenionych. Wynik oznacza się skrótem SpO2 od wzoru sumarycznego tlenu.
Wykonuje się je nie tylko kiedy występują objawy, lecz także:
- Przy znieczuleniu ogólnym,
- Podczas operacji w obrębie górnych dróg oddechowych,
- Przy cewnikowaniu serca,
- Razem z badaniem endoskopowym układu pokarmowego,
- Przed i w tracie porodu,
- W stanie śpiączki farmakologicznej,
- Wysoko w górach (np. sami siebie kontrolują alpiniści),
- W samolocie (nieraz korzystają z tego piloci i skoczkowie spadochronowi),
- Przy zawodowym uprawianiu sportu.
W każdej z tych sytuacji może niespodziewanie dojść do niedotlenienia organizmu, stąd badanie.
Warto wiedzieć co to jest saturacja, rozpoznawać oznaki jej spadku poniżej normy i reagować w porę, by nie doszło u kogoś do uszkodzeń z powodu niedotlenienia komórek, prowadzących do trwałej niepełnosprawności czy nawet śmierci. Kiedy komuś zsinieją usta, powinno to zaniepokoić. Od 85% już krótka droga do krytycznej wartości 70% saturacji. Wówczas należy dzwonić na pogotowie w trybie natychmiastowym.
