Astragalus, czyli traganek błoniasty to roślina lecznicza pochodząca z Azji. Jak podają dane literaturowe, medycyna chińska wykorzystuje go jako remedium na liczne dolegliwości od blisko 2000 lat. Co cennego skrywa traganek i jakie ma działanie? Dowiesz się z poniższego artykułu.
Traganek błoniasty - czym jest i jak działa?
Traganek błoniasty (łac. Astragalus membrenaceus L.) należy do rodziny roślin bobowatych (łac. Fabaceae). Występuje naturalnie na terenie Chin oraz Mongolii. To całkiem niepozorna roślina, ale ciesząca się dużą popularnością. Od wieków stosowana jest w tradycyjnej medycynie chińskiej (TCM), często w połączeniu z innymi ziołami. Co ciekawe, roślinne formulacje zawierające w składzie traganka wykorzystywano w Chinach wspomagająco w leczeniu zakażenia COVID-19 podczas wybuchu pandemii, o czym można przeczytać w niedawno opublikowanych pracach naukowych.
Surowiec leczniczy stanowi korzeń traganka błoniastego, czyli popularny astragalus root. Zidentyfikowano z nim bardzo wiele różnych związków, posiadających właściwości prozdrowotne. Najważniejsze to polisacharydy, saponozydy, a także flawonoidy.
Tradycyjne zastosowanie traganka jest bardzo szerokie. Najczęściej jednak wykorzystuje się go przy infekcjach górnych dróg oddechowych oraz jako środek podnoszący odporność, ogólnie wzmacniający, tonizujący i znoszący objawy przewlekłego zmęczenia. Korzeń traganka klasyfikowany jest jako surowiec o działaniu adaptogennym, co oznacza, że jego stosowanie uodparnia organizm na działanie czynników stresowych.
Poza tym, niektóre z badań wskazują, że surowiec może mieć potencjalne zastosowanie w:
- łagodzeniu objawów towarzyszących okresowi menopauzy;
- alergicznym nieżycie nosa;
- dławicy piersiowej;
- cukrzycy typu 2 i retinopatii cukrzycowej;
- niektórych schorzeiach układu sercowo-naczyniowego, w szczególności w dławicy serca;
- łagodzeniu efektów niepożądanych, będących następstwem chemioterapii.
Warto dodać, że traganek został uznany przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności za surowiec o udokumentowanej aktywności opóźniającej procesy starzenia.
Poza zażywaniem doustnym, wyciągi z korzenia traganka mogą być wykorzystywane także zewnętrznie, m.in. w leczeniu stanów zapalnych oraz trudno gojących się ran.
Traganek na zmęczenie
Przewlekłe zmęczenie może być spowodowane różnymi czynnikami. Niekiedy bywa wynikiem określonych schorzeń, jak np. niedoczynność tarczycy, choroba Hashimoto czy depresja. Bardzo często jest ono jednak także wynikiem przeciążenia codziennymi obowiązkami czy brakiem wystarczającej ilości snu. Utrzymującemu się zmęczeniu „sprzyja” także pora jesienno-zimowa, gdy na niebie mniej słońca, a dni bardzo krótkie. W takich sytuacja wiele osób sięga po witaminy, minerały, ale coraz częściej także adaptogeny, w tym ekstrakt z astragalusa.
Wczesne badania pokazują, że niektóre produkty ziołowe zawierające wyciągi z traganka błoniastego i inne składniki ziołowe mogą zmniejszać uczucie wyczerpania u osób z zespołem przewlekłego zmęczenia. Choć potrzeba w tym zakresie zdecydowanie więcej badań, nie ulega wątpliwości, że znane od dawna właściwości astragalusa związane z jego tonizującym wpływem na organizm, doceniane są w medycynie wschodu od dawna.
Rośliny o aktywności adaptogennej działają na ustrój normalizująco w bardzo szerokim zakresie. Regulują m.in. produkcję kortyzolu, co jest przede wszystkim wynikiem oddziaływania na pracę oś podwzgórze-przysadka-nadnercza. Utrzymujący się przewlekle podwyższony poziom kortyzolu ma bardzo negatywny wpływ na zdrowie. Powoduje pogorszenie samopoczucia, zmęczenie, słabsze radzenie sobie z sytuacjami stresowymi, a w konsekwencji wyczerpanie. Dlatego też suplementy astragalusa mogą być pomocne w przypadku osób, które borykają się z podobnymi problemami.
Traganek a przeziębienie
Stosowanie tabletek astragalusa jako środka łagodzącego objawy przeziębienie ma głównie charakter tradycyjny. Zawarte w traganku związki aktywne działają przeciwzapalnie oraz przeciwdrobnoustrojowo, w tym przeciwwirusowo. Niektóre z nich, stymulują aktywność określonych komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T, fagocyty czy makrofagi.
Warto dodać, że w medycynie chińskiej jednym z głównych wskazań do stosowania preparatów traganka są infekcje górnych dróg oddechowych, w tym popularne przeziębienie.
Targanek a wzmocnienie odporności
Jak już wspomniano, korzeń astragalusa wspiera działanie układu odpornościowego. Jest surowcem o właściwościach immunomodulujących. Udowodniono, że zawarte w nim związki polisacharydowe działają regulująco na wydzielanie czynników o działaniu prozapalnym i przeciwzapalnym. W ten sposób najprawdopodobniej równoważą odpowiedź układu immunologicznego.
Przeciwzapalne działanie traganka błoniastego związane jest ponadto z jego pobudzającym wpływem na dojrzewanie określonych komórek odpornościowych, a także ich aktywność (m.in. komórki NK, czyli naturall killer oraz limfocyty T).
Przeciwskazania i skutki uboczne stosowania targanka
Skutki uboczne stosowania astragalusa są rzadko obserwowane. Najczęściej dotyczą one występowania:
- zmian alergicznych na skórze (swędząca wysypka);
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego (bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka).
Jako surowiec o działaniu immunomodulującym korzeń traganka nie jest wskazany do stosowania w przypadku chorych cierpiących na schorzenia o podłożu autoimmunologicznym, w tym:
- chorobę Crohna;
- stwardnienie rozsiane;
- łuszczycę;
- reumatyzm;
- cukrzycę typu 1;
- toczeń rumieniowaty układowy.
Poza tym nie należy stosować suplementów astragalusa po przebytych przeszczepach, gdy przyjmowane są leki o działaniu immunosupresyjnym (traganek może znacząco osłabiać ich działanie), w okresie ciąży, podczas karmienia piersią oraz u dzieci u młodzieży poniżej 18. roku życia.
Bezpieczeństwo długotrwałego stosowania traganka nie jest znane. W przypadku zażywania go przez okres przekraczający kilka tygodni, najlepiej wprowadzać przerwy.
Dawkowanie preparatów astragalusa bywa różne. Producenci suplementów diety najczęściej rekomendują go w ilościach od 300 do 500 mg dwa razy na dzień.
W przypadku zażywania jakichkolwiek leków ordynowanych przez lekarza, przed zastosowaniem środka zawierającego w składzie wyciągi z traganka błoniastego, najlepiej skonsultować swoją decyzję ze specjalistą. Tak jak każdy inny suplement lub lek, może on bowiem wchodzić w interakcje. W szczególności dotyczy to osób przyjmujących:
- leki przeciwwirusowe;
- leki immunosupresyjne (np. cyklofosfamid);
- leki obniżające poziom cukru we krwi;
- leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi;
- leki o działaniu moczopędnym;
- leki o działaniu przeciwzakrzepowym (antykoagulanty), np. warfaryna lub acenokumarol.
Bibliografia:
- Yang Y i wsp. Traditional Chinese Medicine in the Treatment of Patients Infected with 2019-New Coronavirus (SARS-CoV-2): A Review and Perspective. Int. J. Biol. Sci. 2020, Vol. 16: 1708-1717.
- Wang J. i wsp. Extraction, Structure, and Pharmacological Activities of Astragalus Polysaccharides. Appl. Sci. 2019, 9, 122; doi:10.3390/app9010122 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26916911/
- Wang, J.H.; Dong, J.C.; Zhao, J.X.; Jin, S.Z.; Zhang, H.Y.; Zhang, S.Y. Effects of different molecule weight Astragalus polysacharin isolated from annual Astragalus membra-neaceus on experssions of inflammatory cytokines in RAW264.7 cells. J. Jilin Univ. (Med. Ed.) 2011, 6, 1051–1056.
- https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1534735403256419 (data wejścia: 05.12.2022).
- https://zielonafarmacja.pl/traganek-bloniasty-cenne-ziolo-na-odpornosc/#Korzen_traganka_-_charakterystyka (data wejścia: 05.12.2022).
- https://opieka.farm/traganek-bloniasty-astragalus-membranaceus-fisch-bunge/ (data wejścia: 05.12.2022).
