Selen i cynk - synergiczne działanie
Te dwa pierwiastki – selen i cynk – są mikroelementami, które pełnią istotne funkcje w naszym organizmie, mając wpływ na zdrowie i urodę. Z pewnością zarówno nadmiar, jak i niedobór tych pierwiastków nie jest dobry dla człowieka, jednak szczególnie trzeba uważać, by nie doprowadzić do nadmiernej podaży selenu (w suplementach lub w przypadku pracy w hutnictwie szkła, stali czy górnictwie).
Spis treści:
Jakie działanie mają selen i cynk w organizmie?
Selen i cynk to pierwiastki, które przede wszystkim pełnią istotną rolę we wzmacnianiu odporności organizmu, ponieważ podnoszą poziom aktywności białych krwinek, zwiększają ilość wytwarzanych przeciwciał oraz chronią komórki odpornościowe przed uszkodzeniem. Ponadto wiadomo, że selenu ma wpływ na nastrój i płodność, a cynk na włosy i paznokcie, ale ich działanie jest znacznie szersze.
Funkcje selenu w organizmie:
- Wspomaga działanie układu immunologicznego;
- Ma właściwości antyoksydacyjne;
- Buduje aminokwasy i wchodzi w skład enzymów;
- Działa przeciwnowotworowo, hamując podział komórek nowotworowych;
- Bierze udział w syntezie DNA i programowaniu sieci komórkowej;
- Neutralizuje toksyczne działanie metali ciężkich;
- Wpływa na proces spermatogenezy;
- Ma wpływ na stan włosów i paznokci.
Właściwości cynku:
- Wzmacnia układ odpornościowy;
- Wpływa na stan włosów, paznokci i skóry, w tym na gojenie się ran;
- Reguluje stężenie witaminy A w organizmie;
- Ma wpływ na układ kostny, bierze udział w leczeniu reumatyzmu;
- Reguluje pracę trzustki;
- Poprawia sprawność intelektualną;
- Wspomaga leczenie owrzodzeń i trądziku;
- Reguluje pracę układu krążenia, stabilizuje ciśnienie, pomaga zapobiegać żylakom.
WHO ustaliła średnie zapotrzebowanie organizmu na cynk i selen na poziomie kolejno 10 mg i 40µg na dobę. Za górną granicę dawkowania zaś przyjmuje się 400-500µg dla selenu i 40mg dla cynku. Warto dbać o odpowiednią podaż tych pierwiastków w diecie, a gdy jest to niemożliwe, suplementować je, uważając jednak, by nie przekroczyć zalecanych wartości. Niewątpliwie przed podjęciem decyzji o suplementacji należy zbadać ich poziom we krwi i najlepiej skonsultować się z lekarzem.
Cynk i selen - skutki niedoboru
Niedobór różnych mikroelementów ma wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Nie inaczej jest, gdy chodzi o selen i cynk. Z pewnością najlepiej, gdy dostarczamy je w diecie, ponieważ zawarty w żywności selen organiczny i cynk organiczny są najlepiej przyswajalne.
Skutki niedoboru cynku:
- Choroby skóry, trądzik, zajady,
- Gorsze gojenie się ran,
- Łysienie,
- Łamliwość paznokci,
- Spadek ilości komórek odpornościowych,
- Obniżenie odporności na infekcje i stres,
- Brak apetytu,
- Zmęczenie, zaburzenia koncentracji,
- Pogorszenie smaku i węchu, suchość w ustach,
- Anemia,
- Długofalowo - kurza ślepota i przedwczesne starzenie.
Konsekwencje niedoboru selenu:
- Osłabienie układu odpornościowego,
- Zaburzenia nastroju,
- Choroby tarczycy,
- Obniżenie płodności,
- Zwiększone chorób sercowo – naczyniowych,
- 40-krotnie większe ryzyko nowotworu,
- Choroby skóry.
Bez wątpienia skutki niedoboru tych pierwiastków w organizmie mogą być bardzo dotkliwe. Podobnie jednak, nie jest wskazany ich nadmiar, szczególnie w przypadku selenu.
Czym grozi nadmiar selenu i cynku?
O ile trudno jest przedawkować cynk i selen w diecie, o tyle jest to prawdopodobne w przypadku suplementacji. Szczególnie trzeba zwrócić uwagę na poziom tego drugiego, gdyż jego nadmiar może przynieść poważne skutki dla organizmu.
Nadmiar cynku – skutki:
- bóle brzucha,
- nudności
- wymioty,
- biegunka.
Skutki nadmiaru selenu:
- łamliwość i odbarwianie paznokci,
- wzmożone wypadanie włosów,
- zaburzenia nastroju,
- zmęczenie,
- bóle stawów,
- zaburzenia układu pokarmowego –wymioty, mdłości, biegunka,
- wysypka,
- nadmierna potliwość,
- czosnkowy oddech,
- w skrajnych przypadkach spożycie bardzo dużej dawki selenu jednorazowo może doprowadzić do obrzęku płuc, marskości wątroby, a nawet do zgonu.
Z pewnością trudno przedawkować selen organiczny zawarty w żywności, jednak na nadmiar tego pierwiastka szczególnie narażone są osoby, które nieracjonalnie spożywają nadmierne ilości suplementów i/lub spotykają się z nim w środowisku pracy. Zawodowo narażone na nadmiar selenu są np. osoby pracujące w hutach stali, szkła i górnictwie.
Tak więc selen i cynk to pierwiastki, które pełnią liczne role w naszym organizmie. Potoczne myślenie: cynk na włosy, selen na płodność czy paznokcie jest zbytnim uproszczeniem. To właśnie od tych mikroelementów zależy nie tylko nasza uroda, ale też m.in. odporność naszego organizmu, praca układu krążenia, zmysłów i wiele innych.
