Miłorząb japoński (ginkgo biloba) jest rośliną o szerokim zastosowaniu w lecznictwie obecną zarówno w lekach roślinnych, jak i suplementach diety. Jego stosowanie zalecane jest przede wszystkim osobom starszym, jednak może przynieść korzyści także innym grupom pacjentów. Na co pomaga miłorząb japoński i jak go stosować?
Miłorząb japoński – właściwości
Właściwości miłorzębu japońskiego wynikają z jego bogatego i unikalnego składu chemicznego. Miłorząb japoński zawiera liczne witaminy i minerały zawiera on także związki o silnej aktywności biologicznej – polifenole (flawonoidy, kwasy fenolowe, katechiny, proantocyjanidyny), triterpenoidy (m.in. ginkgolidy A, B i C, bilobalidy), fitosterole, karotenoidy i inne. W wyciągu obecne są jednak także kwasy ginkgolowe odpowiedzialne za skutki uboczne miłorzębu japońskiego, w tym działanie neurotoksyczne i alergizujące. Stężenie tych związków nie powinno przekraczać 0,0005%. Sięgając po preparaty zawierające wyciągi z tej rośliny warto więc zwracać uwagę na ich dokładny skład chemiczny – o ile w lekach roślinnych podlega on ścisłej kontroli i standaryzacji, w przypadku suplementów diety obowiązujące limity nie zawsze są przestrzegane.
Związki mające korzystny wpływ na zdrowie sprawiają, że miłorząb wykazuje liczne, wielokierunkowe właściwości, m.in.:
- Działa neuroprotekcyjnie,
- Wspomaga funkcje poznawcze, pamięć i koncentrację,
- Przeciwdziała szumom w uszach,
- Działa przeciwutleniająco i przeciwzapalnie,
- Wzmacnia odporność,
- Wykazuje działanie przeciwwirusowe
Miłorząb japoński – działanie
Działanie lecznicze miłorzębu lekarskiego jest wykorzystywane głównie w schorzeniach neurologicznych i związanych z zaburzeniami pracy mózgu. Chociaż wskazania te są kierowane przede wszystkim do osób starszych – narażonych na rozwój demencji, choroby Alzheimera i zmagających się z zaburzeniami pamięci, mogą być także pomocne dla młodszych pacjentów. Na co można stosować wyciąg z miłorzębu lekarskiego?
- Obniżenie funkcji poznawczych, zaburzenia pamięci i koncentracji,
- Zaburzenia krążenia mózgowego,
- Choroby naczyń obwodowych,
- Atopowe zapalenie skóry,
- Chorobę Alzheimera,
- Wspomagająco w leczeniu jaskry,
- Profilaktycznie w zapobieganiu infekcjom wirusowym,
- W redukcji ryzyka zawału serca i udaru niedokrwiennego,
- Leczeniu szumów w uszach,
- Łagodne stany depresyjne,
- Zaburzenia erekcji
Miłorząb japoński a COVID-19
Naukowcy wskazują także na korzyści mogące płynąć ze stosowania wyciągów z miłorzębu japońskiego w leczeniu pacjentów po przebyciu zakażenia COVID-19. Chociaż choroba ta bywa przeważnie kojarzona z objawami ze strony dróg oddechowych, negatywnie wpływa ona także na układ neurologiczny. Począwszy od objawów chorobowych (zanik smaku i węchu) po dolegliwości związane z zespołem pocovidowym, obejmujące m.in. stany depresyjne, zaburzenia funkcji poznawczych, problemy z pamięcią, osłabienie fizyczne i psychiczne, bóle mięśni, bóle i zawroty głowy, szumy w uszach. W kontekście pandemii COVID-19 warto zwrócić także uwagę na działanie przeciwwirusowe wyciągu z miłorzębu, mogące odgrywać rolę w profilaktyce zakażeń. Badania wskazują na zdolność obecnych w roślinie flawonoidów (w szczególności kwercetyny) do zakłócania przyłączania i wnikania wirusów do komórek gospodarza oraz ich replikacji. Obiecujące wyniki uzyskano zarówno dla wirusa SARS-CoV-2, jak i innych koronawirusów, wirusów grypy czy ospy wietrznej, półpaśca i opryszczki.
Miłorząb japoński w kosmetyce
Miłorząb japoński znajduje zastosowanie nie tylko w postaci preparatów do stosowania doustnego, ale jest także cenionym składnikiem w kosmetyce. Jego silne działanie przeciwutleniające i korzystny wpływ na naczynia krwionośne czyni go popularnym składnikiem kosmetyków o działaniu przeciwstarzeniowym, antycellulitowym i stosowanych w pielęgnacji cery naczynkowej. Dodatkowo działa nawilżająco, wzmacniająco i regenerująco na skórę, a także chroni ją przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.
Miłorząb japoński – jak stosować?
Pomimo wielu zalet i udowodnionej skuteczności w leczeniu i profilaktyce licznych dolegliwości, miłorząb japoński nie jest produktem dla każdego i przy jego stosowaniu należy zachować pewną ostrożność.
Preparaty zawierające standaryzowane wyciągi z miłorzębu japońskiego o zawartości kwasów ginkgolowych poniżej 0,0005% mogą być bezpiecznie stosowane w maksymalnej dawce 240mg/dzień. Znaczenie dla skuteczności wyciągu ma także to jak długo stosujemy miłorząb japoński – chociaż jako produkt na pamięć i koncentrację bywa stosowany przez młodzież i dzieci przed ważnymi egzaminami, na efekty jego działania należy poczekać. Pojawiają się zazwyczaj dopiero po 6 tygodniach regularnego przyjmowania preparatu.
Miłorząb lekarski jest także przeciwwskazany do stosowania przez niektóre grupy pacjentów (np. osoby posiadające rozrusznik serca) i nie może być łączony z wybranymi grupami leków. Wchodzi w szkodliwe interakcje między innymi z lekami przeciwzakrzepowymi i przeciwpłytkowymi (może wydłużać czas krwawienia i krzepnięcia), niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (jak ibuprofen, ketoprofen, diklofenak), może obniżać działanie leków stosowanych w chorobie wrzodowej żołądka (omeprazol) a także podnosić poziom cukru we krwi u pacjentów chorujących na cukrzycę.
Decydując się na stosowanie preparatów zawierających wyciąg z miłorzębu lekarskiego należy także zwrócić szczególną uwagę na ich skład chemiczny (standaryzacja na zawartość działających leczniczo ginkgoligów i szkodliwych kwasów ginkgolowych). Najbezpieczniejszym wyborem są więc produkty zarejestrowane jako leki roślinne lub suplementy diety pochodzące od sprawdzonych producentów.
Literatura:
- Kalisz O, Wolski T, Gerkowicz M. Miłorząb japoński (Ginkgo biloba) i jego preparaty w terapii zaburzeń krążenia mózgowego i obwodowego. Annales Universitatatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia 2006; 61(2): 11-24.
- Lamer-Zarawska E, Kowal-Gierczak B, Niedworok J. Fitoterapia i Leki Roślinne. PZWL, Warszawa 2014.
- Matławska I. Ginkgo biloba w łagodzeniu objawów neurologicznych po przebyciu COVID-19. Postępy Fitoterapii 2022; 23(1): 23-32.
- Mohanta TK, Tamboli Y, Zubaidha PK. Phytochemical and medicinal importance of Ginkgo biloba L. Natural Products Research 2014; 28(10): 746-752.
