Czym jest i jakie właściwości zdrowotne ma pluskwica groniasta?
Jak objawia się tętniak mózgu i jak można go leczyć?
Tętniak mózgu diagnozowany jest z różną częstotliwością u 1–10,6% populacji. To sprawia, że należy do najczęstszy wad o charakterze naczyniowym, jakie mogą pojawić się w mózgu. Choroba bywa porównywana do tykającej bomby. To dlatego, że w 80% przypadków dochodzi do krwotoku podpajęczynówkowego. Pęknięty tętniak mózgu doprowadza do długotrwałego kalectwa, a nawet śmierci. Dostałeś diagnozę tętniaka mózgu? Co to jest za choroba? Jak się objawia? W jaki sposób można ją leczyć? Aż wreszcie – jakie są przy tętniaku mózgu rokowania?
- Tętniak mózgu objawy
- Tętniak mózgu objawy neurologiczne
- Tętniak mózgu przyczyny
- Tętniak mózgu leczenie
- Tętniak mózgu operacja
- Tętniak mózgu leczenie farmakologiczne
- Tętniak mózgu u dzieci
- Tętniak mózgu operacja powikłania
Tętniak mózgu – objawy
Zdiagnozowano u ciebie tętniaka mózgu? Objawy, leczenie, powikłania, rokowania – wszystkie te informacje wydają się nagle na wagę złota. Czym tak naprawdę jest ta choroba nazywana tykającą w głowie bombą?
Zastanawiasz się, co to jest tętniak mózgu? Jest to choroba, w której przebiegu dochodzi do osłabienia jednej z warstw budujących tętnicę, doprowadzającą krew do mózgu. Zmiana ma postać zgrubienia wybrzuszającego się na zewnątrz.
W początkowym etapie rozwoju tętniaka mózgu objawy mogą w ogóle nie występować. W efekcie chory nawet nie wie, że jego zdrowie i życie są poważnie zagrożone. Dopiero gdy dojdzie do pęknięcia tętniaka mózgu, pojawiają się charakterystyczne:
- silny ból głowy,
- sztywność karku,
- nudności i wymioty,
- utrata przytomności,
- przyspieszony oddech,
- przyspieszone tętno,
- wzrost ciśnienia.
Tętniak mózgu – objawy neurologiczne
Charakterystyczne dla tętniaka mózgu objawy neurologiczne mogą wystąpić, gdy zgrubienie ma dużą średnicę (ok. 1 cm) i uciska na nerwy zlokalizowane w mózgu. Mogą wówczas wystąpić:
- pogorszenie ostrości widzenia,
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- jednostronne niedowłady połączone zwykle z opadaniem powieki,
- drgawki.
Jeśli jednak tętniak ma niewielkie rozmiary, wówczas wyraźne objawy neurologiczne zauważalne są dopiero po jego pęknięciu. Chorzy odczuwają wówczas:
- silny ból głowy (punktowy lub rozlany), który nie zmniejsza się po zastosowaniu leków przeciwbólowych,
- światłowstręt,
- zaburzenia świadomości,
- śpiączka.
Tętniak mózgu – przyczyny
Przyczyną tętniaka mózgu jest zmniejszona odporność ścian naczyń krwionośnych. Jest to konsekwencją postępujących zmian wrodzonych lub nabytych (np. w wyniku współwystępującej miażdżycy).
Przyglądając się bliżej zagadnieniu przyczyn powstania tętniaka mózgu, można zaobserwować, że zwykle choroba związana jest z osłabieniem błony mięśniowej i sprężystej naczynia krwionośnego. To właśnie przez to osłabienie powstaje zgrubienie, które uwypukla się na zewnątrz.
Ryzyko rozwoju tętniaka mózgu i pęknięcia (rokowania są wówczas też mniej sprzyjające) zwiększa:
- miażdżyca (u pacjentów w wieku 40–70 lat),
- nadciśnienie tętnicze,
- zmiany hemodynamiczne w krążeniu krwi w mózgu,
- zmiany zapalne (np. zapalenie opon mózgowych),
- nadużywanie alkoholu i tytoniu,
- obciążający wywiad rodzinny.
Niestety nawet u osób prowadzących zdrowy tryb życia, suplementujących witaminy i minerały, aktywnych ruchowo i stroniących od używek zdarzają się tętniaki mózgu. Nie można więc wskazać z całą pewnością skutecznych metod profilaktycznych.
Wiele kobiet planujących potomstwo zastanawia się, jaka jest zależność między ryzykiem pęknięcia tętniaka mózgu a ciążą. Ciąża i poród nie zwiększają prawdopodobieństwa pęknięcia tętniaka. Mimo to u większości ciężarnych zaleca się poród przez cesarskie cięcie.
Tętniak mózgu – leczenie
U chorujących na tętniaka mózgu leczenia podejmuje się w celu uniknięcie ryzyka jego pęknięcia i wylewu podpajęczynówkowego. Ponadto, gdy zgrubienie ma średnicę powyżej 7 mm albo bardzo szybko rośnie czy też zmienia kształt – wówczas konieczna jest pilna interwencja. Powikłaniem tętniaka mózgu tak dynamicznie się rozwijającego może być gwałtowne pęknięcie.
Zastanawiasz się zapewne, po diagnozie tętniaka mózgu – czy da się to wyleczyć? Tak, ale są to wyłącznie metody inwazyjne.
Tętniak mózgu – operacja
Przy tętniaku mózgu operacja może przebiegać na dwa sposoby. Można powstałe zgrubienie zamknąć specjalnym klipsem (wówczas mowa jest o zaklipsowanym tętniaku mózgu) albo wypełnić je od wewnątrz specjalną spiralą.
Operacyjne leczenie tętniaka mózgu (z użyciem klipsa) należy do grupy najbardziej skomplikowanych zabiegów neurochirurgicznych. Wystarczy minimalne uszkodzenia struktur wokół tętniaka, a rokowania pooperacyjne będą mało optymistyczne. Jeśli jednak uda zamknąć się klipsem tętniaka mózgu, szanse na przeżycie znacząco wzrastają. Dzieje się tak, ponieważ tętniak mózgu po operacji neurochirurgicznej przestaje stwarzać ryzyko pęknięcia.
Bardziej nowoczesną i zaawansowaną metodą leczenia jest technika wypełniania od wewnątrz tętniaka mózgu. Rokowania po operacji tak wykonanej są podobne, jak przy tradycyjnym klipsowaniu. Nie ma tu jednak potrzeby otwierania czaszki. Mowa o embolizacji wewnątrznaczyniowej. Dostęp do tętniaka w tętnicy uzyskuje się dzięki cewnikowi wprowadzonemu przez pachwinę. Następnie umieszcza w zgrubieniu spiralę, sprawiającą, że krew krzepnie wewnątrz tętniaka.
Choć rokowania operacji tętniaka mózgu dla obu metod są zbliżone, to embolizacja wewnątrznaczyniowa wydaje się bardziej bezpieczna. Poza brakiem konieczności otwierania czaszki pozwala dotrzeć nawet do tzw. nieoperacyjnych tętniaków mózgu. Mówiąc o tętniaku mózgu nieoperacyjnym, chodzi o takie przypadki, gdy zgrubienie ulokowane jest w miejscu uniemożliwiającym wykonanie tradycyjnej operacji neurochirurgicznej.
Tętniak mózgu – leczenie farmakologiczne
Przy tętniaku mózgu leczenie farmakologiczne nie jest stosowane. Podobnie jak nie istnieją metody łagodzenia objawów towarzyszących rozwojowi tętniaka i jego pęknięciu. Wyłącznie zabieg klipsowania połączony z otwarciem czaszki lub mniej inwazyjna embolizacja wewnątrznaczyniowa mogą odciąć tętniaka z obiegu krwi, likwidując tym samym ryzyko powikłań związanych z jego pęknięciem.
Tętniak mózgu u dzieci
Tętniak mózgu u dzieci jest bardzo rzadko diagnozowaną chorobą. Nie oznacza to jednak, że w ogóle nie występuje. Najczęściej są to zmiany pourazowe albo wrodzone. Zgrubienia zwykle zlokalizowane są na gałęziach końcowych, podczas gdy u dorosłych tętniaki zwykle umiejscowione są w tętnicach koła tętniczego.
Tak jak u dorosłych pacjentów, tak i u dzieci możliwe jest leczenie neurochirurgiczne. Jak obrazują dotychczasowe przypadki po operacji tętniaka mózgu powikłania, które mogą wystąpić, obejmują przede wszystkim deficyty neuropsychologiczne (zaburzenia poznawcze) i trudności w posługiwaniu się mową. Ponadto u dzieci objawy po operacji tętniaka mózgu mogą mieć też postać problemów z kontrolowaniem emocji.
Tętniak mózgu (operacja) – powikłania
Najpoważniejszą konsekwencją rezygnacji z leczenia zgrubienia w tętnicy mózgu jest pęknięcie tętniaka mózgu. Skutkiem tego jest krwotok podpajęczynówkowy, który może doprowadzić do śmierci. Jednak nawet u tych chorych, którzy przeżyli pęknięty tętniak mózgu, rokowania nie są nad wyraz optymistyczne. Może dojść do:
- powtórnego krwawienia,
- niedokrwienia mózgu,
- wodogłowia,
- epilepsji,
- niedowładu,
- porażenia.
Mając na względzie możliwe powikłania pęknięcia zgrubienia w tętnicy mózgu, oczywiste wydaje się, że naturalnym krokiem po otrzymaniu diagnozy jest decyzja o natychmiastowym zaklipsowaniu lub embolizacji wewnątrznaczyniowej tętniaka mózgu. Powikłania po operacji też się jednak zdarzają. Należy jednak podkreślić, że dzięki dużemu zaawansowaniu dostępnych technik leczenia tętniaka mózgu operacją – powikłania występują niezwykle rzadko. Może dojść do uszkodzenia tętnicy, czy innych struktur wokół zgrubienia. Niekiedy zabieg okazuje się nie w pełni skuteczny i tętniak nadal rośnie, przez co zabieg należy powtórzyć.
W wyniku zaklipsowania lub wykonaniu embolizacji wewnątrznaczyniowej tętniaka mózgu – leczenie po operacji nie jest konieczne. Mimo to nie należy ignorować zalecenia regularnych kontroli lekarskich. Szczególnie ważne jest wykonywanie tomografii komputerowej naczyń krwionośnych. Dzięki niemu dowiesz się, czy tętniak nadal się nie powiększa.
Bibliografia:
- D. Knap, R. Partyka, Tętniaki mózgu — współczesne metody leczenia wewnątrznaczyniowego, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2010, nr 6(1), s. 22–26.
- Tętniak to nie zawsze tykająca bomba, https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/aktualnosci/rozmowa_tetniak_prof._mariak.pdf, dostęp: 25.09.2022 r.
- K. Woźniak, D. Ratuszek-Sadowska, Krwawienie podpajęczynówkowe z pękniętego tętniaka – epidemiologia, czynniki ryzyka, objawy, diagnostyka, „Journal of Education, Health and Sport” 2016, nr 6(9) s. 255–260.
- A. Starowicz, O. Milczarek, Neuropsychologiczna ocena funkcjonowania poznawczego dzieci po operacji usunięcia tętniaka wewnątrzczaszkowego – studium przypadku, „Neuropsychiatria i Neuropsychologia” 2009, nr 4, 1, s. 36–42.
Ekspert w tematyce związanej ze zdrowiem i pielęgnacją urody. Umiejętnie wyjaśnia nawet zawiłe zagadnienia, by pomóc je zrozumieć czytelnikom.
Autorka powieści dla dzieci i niepoprawna marzycielka. Kiedy nie pisze – czyta, a gdy nie czyta – pisze.