Grzyby shiitake posiadają szereg właściwości prozdrowotnych. Można uznać, że ze względu na swoje wielorakie zastosowanie grzyby shiitake w kapsułkach powinny znaleźć się w każdej domowej apteczce. Shiitake koją nerwy, obniżają poziom ciśnienia i cholesterolu, a co najważniejsze - grzyby shiitake są skuteczne jako wsparcie przy leczeniu nowotworów.
Spis treści:
Grzyby Shiitake - podstawowe informacje
Grzyby shiitake, czyli twardnik japoński lub twardziak jadalny, jest to gatunek grzybów, który należy do rodziny omphalotaceae, z rzędu pieczarkowców. Od dawna są one wykorzystywane w medycynie Dalekiego Wschodu, ze względu na swoje prozdrowotne właściwości, nazywane są „eliksirem życia”. Rosną w Chinach, Azji Wschodniej, Japonii i na Półwyspie Indochińskim. Dziko rośnie na wielu gatunkach drzew, między innymi na klonie, kasztanie, dębię oraz japońskim drzewie shii, od którego pochodzi nazwa. W Chinach zaczęły być uprawiane w XXII wieku. Mają brązowy kapelusz, który osiąga średnicę około 20 centymetrów i jasny, czerwonobrązowy trzon. Shiitake wyróżnia charakterystyczny, lekko kwaskowy smak. Ich intensywny aromat sprawia, że wystarczy niewielka ilość aby nadać bogaty smak potrawom, takim jak zupy czy sosy.
Prozdrowotne właściwości grzybów Shiitake
Dzięki badaniom amerykańskich naukowców, dowiedziono, że mają lecznicze właściwości i tym samym wzrosła ich popularność. Niestety jeszcze niedawno były trudno dostępne i drogie. Z tego powodu w latach osiemdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych rozpoczęto masową produkcję. Obecnie, ze względu na ogromne zapotrzebowanie, są uprawiane komercyjnie. Dzięki temu wzrosła ich dostępność, a cena stała się dużo bardziej atrakcyjna. Oprócz pieczarek, jest to obecnie najczęściej uprawiany grzyb na świecie. Są cenione nie tylko jako smaczny składnik wielu potraw, ale również z powodu swoich prozdrowotnych właściwości. Shiitake zawierają wiele cennych substancji odżywczych, między innymi:
W ich składzie znaleźć można także minerały i witaminy:
- żelazo,
- fosfor,
- potas,
- wapń,
- cynk,
- selen
- witaminy z grupy B,
- kwas foliowy
- witaminę C
- witaminę D.
Są niskokaloryczne, w 100 g świeżych grzybów, jest zaledwie 33 kalorii, dlatego mogą być spożywane przez osoby na diecie, także redukcyjnej, jako jej uzupełnienie dostarczające cennych składników odżywczych. Ze względu na swoje właściwości odżywcze, czyli wysoką zawartość białka oraz witaminy B12, mogą być cennym składnikiem diety wegetariańskiej i wegańskiej.
Zaliczane są do „superfood”, czyli produktów wykazujących cenne właściwości dla zdrowia. Kupić można zarówno świeże, marynowane, jak również suszone grzyby shiitake, a także suplementy zawierające shiitake w swoim składzie. Popularny jest także ekstrakt z grzybów shiitake. Grzyby te mogą być dodatkiem do wielu potraw, warto jednak mieć na uwadze, aby nie poddawać ich zbyt długiej obróbce termicznej, ponieważ staną się twarde.
Przeciwnowotworowe działanie grzybów Shiitake
Od lat 60 ubiegłego wieku trwają badania nad przeciwnowotworowym działaniem grzybów shiitake. Grzyb ten zawiera lentinan, który jest skuteczny w walce z nowotworami. Wiele badań przeprowadzonych zarówno na zwierzętach, jak i wśród ludzi potwierdza ten związek. Lentinan jest beta-glukanem, czyli organicznym związkiem chemicznym z grupy polisacharydów. Jest on stosowany w leczeniu przeciwnowotworowym, którego zadaniem jest powstrzymanie rozwoju różnych nowotworów oraz hamowanie przerzutów.
Lentinan stymuluje układ immunologiczny i aktywuje komórki i białka, w tym makrofagi i limfocyty T, które zwalczają komórki nowotworowe oraz prowadzi do zwiększonej produkcji przeciwciał: interferonu i interleukin. Kilkuletnie badania wykazały, że spożywanie shiitake przez osoby z nowotworami żołądka, płuc, jelita grubego i piersi, może wydłużyć życie. Stosowany u pacjentów z postępującą chorobą nowotworową, wraz z chemioterapią, skutecznie poprawił działanie układu odpornościowego i zwiększył efektywność terapii onkologicznej w porównaniu z samą chemioterapią. W Japonii lentinan jest stosowany wspomagająco w leczeniu przeciwnowotworowym.
Grzyby Shiitake, a cholesterol
Shiitake, dzięki zawartości eritadeiny i lentiniacyny, wykazuje działanie obniżające poziom złego cholesterolu we krwi. Systematyczne spożywanie tych grzybów pomaga zapobiegać miażdżycy, zawałowi mięśnia sercowego i udarowi mózgu. Lentinan, poza działaniem przeciwnowotworowym, ogranicza zlepianie się płytek krwi i tworzenie groźnych zakrzepów. Wysoka zawartość potasu korzystnie wpływa na utrzymanie właściwego ciśnienia krwi i zapobiega nadciśnieniu. Niacyna zawarta w tych grzybach uelastycznia i wzmacnia naczynia krwionośne, chroni przed arteriosklerozą.
Grzyby shiitake - wsparcie dla układu odpornościowego
Substancje aktywne, w jakie bogate są shiitake, aktywują produkcję przeciwciał przez układ odpornościowy, dzięki czemu chronią przed infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi. Są skuteczne w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu B, terapii zakażeń prątkiem gruźlicy, przeciwko gronkowcowi złocistemu, pałeczce okrężnicy. Mogą również hamować replikację wirusa HIV. Grzyby Shiitake można stosować w chorobach autoimmunologicznych, ponieważ hamują patologiczną reakcję układu odpornościowego, który wyniszcza zdrowe komórki. Poleca się je osobom podczas rekonwalescencji po przebytych chorobach czy zabiegach operacyjnych, ponieważ przyspieszają regenerację organizmu. Ochronią również przed przeziębieniami i grypą, szczególnie w okresie wzrostu zachorowań, w sezonie jesienno-zimowym.
Układ nerowowy wspomagany grzybami Shiitake
Dzięki wysokiej zawartości niacyny, shiitake korzystnie wpływają na pracę układu nerwowego. Niewielka ilość tych grzybów pokrywa dzienne zapotrzebowanie na tą witaminę. Twardniki japońskie wykazują działanie uspokajające, ułatwiają zasypianie, wspomagają walkę ze stresem. Poza tym korzystnie wpływają na pamięć i koncentrację, dlatego powinny po nie sięgnąć osoby mające problemy z bezsennością, narażone na przewlekły stres, uczące się lub pracujące umysłowo.
Stosowanie Grzybów Shiitake, a cukrzyca
W przypadku cukrzycy, shiitake pomogą obniżyć poziom cukru we krwi, także w cukrzycy insulinozależnej i pomogą zapobiegać jej powikłaniom. Obecne w składzie erytadenina i beta-glukan mają działanie redukujące tłuszcz. Beta-glukan zwiększa uczucie sytości, opóźnia wchłanianie pożywienia. W diecie wysokotłuszczowej shiitake zapobiegają wzrostowi masy ciała i odkładaniu się tłuszczu. Dlatego mogą być skutecznym środkiem wspomagającym walkę z nadprogramowymi kilogramami.
Grzyby shitake w suplementacji prozdrowotnej
Grzyby shitake w tabletkach i kapsułkach są bogate w przeciwutleniacze, dlatego chronią organizm przed wpływem wolnych rodników i stresem oksydacyjnym, a tym samym przed rozwojem poważnych chorób cywilizacyjnych, opóźniają także procesy starzenia. Suplementy diety z grzybami shiitake są źródłem ważnego pierwiastka, jakim jest selen, który ma wpływ na prawidłową pracę tarczycy. Włączając je do diety, można zapobiec zaburzeniom hormonalnym, spowodowanym niewłaściwą pracą tego organu. Dzięki zawartości wapnia i witaminy D wzmacniają zęby i układ kostny, powinny po nie sięgnąć osoby zagrożone osteoporozą. Niedobory witaminy D występują bardzo często, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym, dlatego warto sięgnąć po preparaty, która pomoże je uzupełnić. Odpowiedni poziom tej witaminy pozytywnie wpływa na pracę układu immunologicznego, wspiera utrzymanie prawidłowej masy ciała i zmniejsza ryzyko rozwoju poważnych chorób, jak stwardnienie rozsiane. Suplementy z grzybami shiitake posiadają właściwości bakteriobójcze, a ponadto skutecznie łagodzą zmiany trądzikowe i egzemę.
Przeciwwskazania w stosowaniu grzybów shiitake
Pomimo korzystnego wpływu shiitake na zdrowie jego spożycie może wywołać u niektórych osób negatywne skutki. Mogą to być:
- reakcje alergiczne,
- świąd,
- zapalenie skóry,
- wysypka,
- biegunka,
- złe samopoczucie,
- obniżenie temperatury ciała.
Grzyby nie powinny być spożywane przez:
- kobiety w ciąży,
- matki karmiące piersią,
- dzieci,
- chorych na kamicę nerkową,
- chorych na dnę moczanową.
Ostrożność przy spożywaniu grzybów shitake powinny zachować osoby cierpiące na choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, stwardnienie rozsiane, ponieważ pobudzenie aktywności układu immunologicznego może doprowadzić do zwiększonej intensywności objawów chorobowych. Zbyt duża ilość tych grzybów w diecie, może prowadzić do bólów brzucha lub biegunki.