Głóg od wieków stosowano w medycynie ludowej do łagodzenia przebiegu wielu chorób. Również obecnie popularne są herbaty z głogiem, a także głogowe naprawy, oleje, tabletki czy syropy. Jakie właściwości ma głóg? Na co warto go stosować?
Jak wygląda głóg?
Głóg (łac. Crataegus) obejmuje ponad tysiąc gatunków roślin. Nie można jednak stwierdzić który głóg jest leczniczy w największym stopniu, ponieważ wiele różnych rodzajów głogu wykorzystywano już od zamierzchłych czasów, aby wesprzeć zdrowie.
Powszechnie głóg (zioło) znaleźć można w umiarkowanym klimacie półkuli północnej. Na terytorium Polski również często można spotkać głóg. Co to jest za roślina? To jeden z gatunków najdłużej wykorzystywanym w farmakologii, a przy tym roślina ozdobna. Nic więc dziwnego, że jest często spotykanym nasadzeniem w parkach.
Ponieważ głóg należy do rodziny różowatych, przez to ma postać krzewu o wysokości nieprzekraczającej 5 m lub drzewa o wysokości nieprzekraczającej 10 m. Tak jak róże mają łodygi z kolcami, tak i gałęzie głogu są w nie wyposażone. Liście zwykle są ciemnozielone i lśniące, choć zdarzają się odmiany z liśćmi o owalnym kształcie z nieregularnymi wycięciami spiralnie porastającymi gałęzie głogu. Kwiaty są białe lub różowe i kwitną w okresie od maja do czerwca. Tworzą w tym czasie gęste i atrakcyjnie prezentujące się grona. Natomiast jak wygląda owoc głogu? Ma postać ciemnoczerwonych kuleczek o średnicy ok. 2 cm. Wewnątrz owocu znajdują się nasiona głogu o łódeczkowatym kształcie.
Owoce głogu – właściwości
Głóg bogaty jest w:
- flawonoidy i pochodne flawonoidów,
- pochodne purynowe,
- proantocyjanidyny,
- saponiny i taniny,
- krateginy,
- antocyjanidyny i proantocyjanidyny,
- aminy,
- cholinę i acetylocholinę,
- kwasy (kawowy, triterpenowe),
- amygdalinę,
- witaminę C.
Właściwości kwiatów głogu, owoców i liści są podobne. To efekt zbliżonego stężenia działających prozdrowotnie związków. Nie ma więc aż tak dużego znaczenia czy sięgniesz po suszone liście, kwiaty czy suszone owoce głogu. Właściwości tych surowców są podobne.
Roślina wykazuje działanie:
- przeciwskurczowe,
- przeciwzapalne,
- bakteriobójcze,
- przeciwgrzybicze,
- nasennie,
- przeciwutleniające,
- wspierające na pracę układu sercowo-naczyniowego i pokarmowego,
przeciwmiażdżycowe (obniża poziom cholesterolu LDL i całkowitego oraz trójglicerydów, a podwyższając poziom cholesterolu HDL).
Owoce głogu – właściwości lecznicze
Lecznice właściwości głogu to zasługa przede wszystkim owoców i kwiatów głogu wraz ze szczytowymi liśćmi głogu. Właściwości prozdrowotne tych surowców są szczególnie wyraźne, jeśli zostaną zebrane w odpowiednim okresie. Kwiaty z liśćmi zbiera się w maju lub czerwcu i suszy w temperaturze nieprzekraczającej 30 st. Celsjusza. Natomiast owoce zbierane są na przełomie września i października i suszone w temperaturze 30–50 st. Celsjusza.
Wśród ziół leczniczych głóg zasługuje na szczególną uwagę. Wykorzystywany był od dawna w medycynie ludowej do uśmierzania wielu dolegliwości. Ponadto, głóg (roślinę leczniczą) możesz stosować, gdy zmagasz się z:
- trudnością z oddychaniem (np. przy astmie),
- stanami zapalnymi jamy ustnej i gardła,
- biegunką lub niestrawnością,
- bezsennością,
- wysokim poziomem cholesterolu,
- miażdżycą,
- stresem oksydacyjnym.
Być może spotkałeś się z zaleceniem stosowania naparów, herbat czy kropli z głogu na serce. Jak działa głóg na serce? Preparaty z liści tego zioła wspierają prawidłowe funkcjonowanie serca i przepływu krwi. Korzystne działanie głogu na serce odczują także osoby zmagające się z arytmią. A czy głóg obniża ciśnienie? Potwierdzono wieloma badaniami taki wpływ ekstraktów z kwiatu czy owocu głogu. Zastosowanie zwłaszcza ekstraktów wodno-alkoholowych przynosi poprawę parametrów ciśnienia krwi, choć herbaty, napary czy syropy również sprzyjają utrzymaniu ciśnienia tętniczego na właściwym poziomie.
O tym, jak korzystne jest działanie głogu na serce, świadczy fakt, że w Europie i Stanach Zjednoczonych roztwory wodno-alkoholowe znajdują zastosowanie w leczeniu chorób niewydolności serca.
Warto przy tym dodać, że kupowane bez recepty syropy, herbaty, krople, czy napary to suplementy z głogu. Działanie na serce tego typu środków ma charakter wspierający, a nie leczniczy. Tak jak po zastosowaniu multiwitaminy twój organizm zaczyna lepiej funkcjonować, ponieważ dostarczone mu zostają witaminy i minerały, tak po zastosowaniu preparatów z głogiem układ krwionośny może zacząć efektywniej pracować.
Głóg – na co?
Na co jest głóg? Na co pomaga przyrządzony napar z głogu czy herbatka z głogu? Przy zapaleniu jamy ustnej i gardła warto zastosować głóg w płynie jako płukankę. Dzięki czemu złagodzi stan zapalny i towarzyszący temu ból.
Jeśli masz osłabioną odporność albo już dopadło cię przeziębienie – stosuj regularnie syrop z kwiatów głogu. Właściwością tego zioła jest zdolności do hamowania wydzielania histaminy będącej symulatorem stanów zapalnych i usprawniania produkcji leukocytów (białych krwinek). Nie tylko syrop jest wsparciem w czasie infekcji. Możesz sięgnąć też po herbatkę z głogu, działaniem której jest zwalczanie bakterii i łagodzenie stanów zapalnych. Właśnie ze względu na te właściwości – herbatkę z głogu warto pić w czasie przeziębienia.
Wartymi uwagi preparatami są: olej z głogu (tłoczony na zimno) oraz tabletki z głogu. Działanie obu tych produktów przejawia się przede wszystkim we wspieraniu pracy układu sercowo-naczyniowego i zapobieganiu rozwojowi miażdżycy. Zwłaszcza tabletki zalecana są osobom ze zdiagnozowaną początkową niewydolnością serca.
Działanie owoców głogu (zwłaszcza w postaci nalewki) jest też wyraźne w zakresie obniżania poziomu cholesterolu (zarówno w krwi, jak i osoczu). Jest to zasługa jego właściwości hipolipidemicznej i hipocholesterolemicznej. Warto więc stosować preparaty z głogiem jako element profilaktyki przeciwmiażdżycowej.
Właściwością herbaty z kwiatu głogu, owocu głogu czy liści głogu jest działanie antyoksydacyjne. Gdy równowaga między wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami zostaje zachwiana, wzrasta ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i neurologicznych jak choroba Alzheimera czy choroba Parkinsona, a także znacząco przyspieszone zostaje pojawianie się oznak starzenia.
Bibliografia:
- D. Król, Głóg (Crataegus monogyna (L.), Crataegus oxyacantha (L.)) – cenną rośliną leczniczą, „Postępy fitoterapii” 2011, nr 2, s. 122–126.
- B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska, Potencjał prozdrowotny owoców i kwiatów głogu, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2016, nr 97(1), s. 24–28.
