5-HTP, czyli 5-hydroksytryptofan jest związkiem wytwarzanym w organizmie ludzkim z tryptofanu. Stanowi prekursor neuroprzekaźnika serotoniny. Od pewnego czasu jest też „modnym” suplementem diety, który wykorzystywany jest w celu podniesienia nastroju. Czy jego stosowanie jest bezpieczne i komu może się przydać? Odpowiadamy w poniższym artykule.
Co to jest 5-HTP i na co pomaga?
Suplementy 5-HTP, czyli 5-hydroksytryptofanu wytwarzane są z nasion afrykańskiej rośliny Griffonia simplicifolia . Stały się popularne, ponieważ uważa się, że dostarczanie organizmowi tabletek 5-HTP może zwiększać stężenie serotoniny. Ta ostatnia jest neuroprzekaźnikiem, który przenosi sygnały między komórkami nerwowymi w mózgu. Pomaga regulować różne funkcje organizmu, w tym uwagę, zachowanie i nastrój. Od dawna wiadomo, że u osób cierpiących na depresję stężenie serotoniny jest zwykle zbyt niskie, dlatego też jedną z najczęściej stosowanych grup leków o działaniu przeciwdepresyjnym są inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
Przeciwdepresyjne właściwości 5-HTP potwierdzają niektóre badania kliniczne. W jednym z nich porównano skuteczność tego związku z działaniem powszechnie ordynowanego w depresji leku z grupy SSRI-fluoksetyny. Wykazano w nim porównywalną aktywność leczniczą 400 mg 5-HTP i 40 mg fluoksetyny u pacjentów, u których rozpoznanie depresji postawiono po raz pierwszy w życiu.
Poza tym, niektóre z doniesień naukowych sugerują także potencjalne działanie przeciwlękowe 5-hydroksytryptofanu. Uznaje się go także za środek pozytywnie wpływający na sen oraz sprzyjający odchudzaniu.
Jakie są bezpieczne dawki 5-HTP?
Najczęściej stosowane i zalecane dawkowanie 5-HTP u dorosłych mieści się w granicach od 150 do 800 mg na dzień. Dużo większe ilości tego związku (6-10 gramów na dzień) mogą powodować poważne skutki uboczne. Stosując jakikolwiek suplement 5-HTP wskazane jest przestrzeganie dawkowania zgodnie z zaleceniami producenta.
Jakie są skutki uboczne 5-HTP?
Zazwyczaj niezbyt długa podaż 5-HTP jest bezpieczna i dobrze tolerowana przez większość osób, o ile przestrzegane jest ścisłe dawkowanie. Podobnie jak każdy lek czy suplement diety mogą jednak wystąpić pewne działania niepożądane. Skutki uboczne stosowania 5-HTP najczęściej obejmują następujące dolegliwości:
- Zgagę;
- Niestrawność;
- Bóle brzucha;
- Nudności;
- Wymioty;
- Biegunkę;
- Senność;
- Zaburzenia sfery seksualnej;
- Bóle mięśni;
Do rzadziej obserwowanych należą reakcje alergiczne. Duże dawki 5-HTP, takie jak 6-10 gramów dziennie, są prawdopodobnie niebezpieczne. Stosowane 5-hydroksytryptowanu z występowaniem wielu niepożądanych działań.
U niektórych osób, które przyjmowały 5-HTP, rozwinęła się poważna choroba zwana zespołem eozynofilii i bólu mięśni (EMS). Uważa się, że EMS może być spowodowane przypadkowym zanieczyszczeniem niektórych produktów 5-HTP. Nie ma jednak wystarczających dowodów naukowych, aby odnotowane do tej pory przypadki EMS były spowodowane przez zbyt duże dawki 5-HTP, zanieczyszczenie lub jakiś inny czynnik. Dlatego też 5-hydroksytryptofan należy stosować w rozsądkiem i wybierać preparaty od sprawdzonych producentów.
Czy 5-HTP jest bezpieczny dla wszystkich?
Istnieją określone przeciwwskazania do stosowania 5-HTP. Obejmują one ciążę oraz laktację. Nie ma bowiem wystarczająco wiarygodnych informacji, które dostarczałyby wiedzy na temat tego czy 5-hydroksytryptofan można bezpiecznie stosować w obu tych grupach.
Możliwe jest bezpieczne przyjmowanie 5-HTP doustnie przez dzieci w odpowiednich dawkach. U dzieci poniżej 12 roku życia 5-HTP wydaje się być bezpieczny w dawce do 5 mg/kg dziennie.
5-hydroksytryptofan może wchodzić w interakcje z wybranymi grupami leków syntetycznych:
- Leki uspokajające (depresanty OUN) – łączenie ich z 5-HTP może nasilać działanie sedatywne i powodować nadmierną senność;
- Leki serotoninergiczne- niewskazane jest jednoczesne zażywanie 5-hydroksytryptowanu i leków o działaniu przeciwdepresyjnym, w szczególności jeśli mechanizm ich działania opiera się na zwiększaniu stężenia serotoniny w mózgu (np. inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny, czyli SSRI). Może to prowadzić do poważnych działań niepożądanych, a w najgorszym przypadku do zespołu serotoninowego, który wymaga natychmiastowego leczenia. Zespół serotoninowy objawia się licznymi zaburzenia ze strony układu nerwowego i mięśniowego (m.in. sztywność mięśni, drżenie, skurcze), prowadzi do kwasicy metabolicznej, a często także do niewydolności nerek.
Kiedy powinniśmy przyjmować 5-HTP?
Opinie na temat 5-HTP zwykle są bardzo pochlebne. Wiele osób czerpie korzyści z jego stosowania w przypadku zaburzeń snu, spadków nastroju czy okresowe spadku energii, pojawiającego się w szczególności w czasie jesienno-zimowym. Poza tym wspomagająco stosuje się niekiedy również 5-HTP na odchudzanie.
Należy jednak podkreślić, że środek ten nie zastępuje konwencjonalnego leczenia depresji, stanów lękowych oraz zaburzeń snu. Osoby borykające się z tymi dolegliwościami przewlekle wymagają konsultacji z lekarzem psychiatrą, który w zależności od stopnia nasilenia choroby zaleci właściwe leczenie.
Jak długo możemy przyjmować 5-HTP?
Możliwe jest bezpieczne przyjmowanie 5-HTP w dawkach do 400 mg dziennie przez okres czasu do jednego roku. Cena 5-HTP uzależniona jest przede wszystkim od dawki oraz wielkości opakowania. Za 100 kapsułek w dawce 500 mg 5-HTP zapłacimy w granicach od 30 do 100 zł. A gdzie kupić 5-HTP? Zakupu tego środka można dokonać w internetowych sklepach z suplementami diety lub w aptekach.
Bibliografia:
- Shaw KA, Turner J, Del Mar C. Tryptophan and 5‐Hydroxytryptophan for depression. Cochrane Database of Systematic Reviews 2002, Issue 1. Art. No.: CD003198. DOI: 10.1002/14651858.CD003198 (data wejścia: 02.12.2022).
- Weinberg-Wolf, H., Fagan, N.A., Anderson, G.M. et al. The effects of 5-hydroxytryptophan on attention and central serotonin neurochemistry in the rhesus macaque. Neuropsychopharmacol 2018; 43, 1589–1598.
- Jacobsen JPR, Krystal AD, Krishnan KRR, Caron MG. Adjunctive 5-Hydroxytryptophan Slow-Release for Treatment-Resistant Depression: Clinical and Preclinical Rationale. Trends Pharmacol Sci. 2016 Nov;37(11):933-944. doi: 10.1016/j.tips.2016.09.001. Epub 2016 Sep 28. PMID: 27692695; PMCID: PMC5728156.
- https://medlineplus.gov/druginfo/natural/794.html (data wejścia: 02.12.2022).
- https://opieka.farm/5-hydroksytryptofan-5-htp/(data wejścia: 02.12.2022).
